Ministerstwo Finansów odpowiedziało na interpelację poselską nr 6736 w sprawie potrzeby zmiany przepisów dotyczących rozliczenia podatku VAT przez samorządy, przedstawionej przez poseł Lidię Czechak.
Problemy zauważone przez Panią poseł
Raport Najwyższej Izby Kontroli z 2020 roku w sprawie centralizacji podatku VAT w JST wskazywał na konieczność wprowadzenia jaśniejszych przepisów w kwestii podatku VAT dla tej grupy podmiotów. Obecne rozwiązanie jest niejasne dla samorządowców. Zasadne jest doprecyzowanie w jakich przypadkach samorząd jest podatnikiem, a w jakich organem władzy. Gminy korzystają ze wsparcia w postaci interpretacji przepisów przez Krajową Informację Skarbową. Pani poseł odniosła się także do własnego doświadczenia wskazując, że „Jako wieloletni starosta powiatu jarocińskiego również bardzo często zauważałam problemy z interpretacją podatków od towarów i usług i niejasnością przepisów. Orzeczenia sądów są w tym zakresie bardzo niejednorodne, a czasem wprost sprzeczne. Profesor Mudrecki jako przykład rozwiązania obecnego kłopotliwego stanu prawnego podaje, że odniesieniem dla polskich samorządów może być system działający we Francji”.
Odpowiedź na interpelację odniosła się do statusu jednostki samorządu terytorialnego jako organu władzy oraz podatnika, zahaczyła o kwestię odliczeń podatku VAT i końcowo wskazała na możliwe narzędzia wsparcia dla samorządów.
JST jako organ władzy publicznej oraz jako podatnik VAT
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, organy władzy publicznej oraz urzędy obsługujące te organy nie są uznawane za podatników VAT w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Oznacza to, że samorządy nie rozliczają podatku VAT (należnego oraz naliczonego) od czynności o charakterze władczym, związanych z realizacją zadań publicznych. Zatem mają dwojaką istotę – jako organ władzy publicznej oraz jako podatnik VAT. Zdaniem Jarosława Nenemana (udzielającego odpowiedzi z upoważnienia MF) w tym zakresie krajowe przepisy o podatku VAT odpowiadają idei wynikającej z dyrektywy VAT (Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.)).
„Wyłączenie przewidziane w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT ma zastosowanie, gdy podmiot mający status organu władzy publicznej (urzędu obsługującego ten organ) wykonuje czynności o charakterze władczym (sfera imperium), które związane są z realizacją zadań nałożonych na ten organ przepisami prawa, do których realizacji został on powołany (działanie w określonym reżimie publiczno-prawnym). Natomiast w odniesieniu do pozostałych czynności, mających cywilnoprawny charakter, a więc zasadniczo takich, przy wykonywaniu których organ władzy działa jak podmiot komercyjny, organ władzy publicznej, co do zasady, będzie podatnikiem VAT”.
Odliczanie podatku naliczonego
Ministerstwo Finansów wyjaśniło również zasady odliczania podatku naliczonego przez samorządy. W przypadku czynności wykonywanych w ramach władztwa publicznego, wydatki ponoszone na te działania nie mogą zostać uznane za związane z działalnością gospodarczą, co oznacza brak możliwości odliczenia VAT naliczonego. Natomiast w przypadku czynności o charakterze cywilnoprawnym oraz czynności jako organ władzy, samorządy mają prawo do częściowego odliczenia podatku VAT.
Narzędzia wsparcia dla samorządów
Ministerstwo Finansów zwróciło uwagę na istnienie narzędzi informujących o skutkach prawno-podatkowych konkretnych przypadków, takich jak interpretacje indywidualne wydawane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej oraz wiążące informacje stawkowe. Narzędzia te mają na celu zapewnienie ochrony podatnikom, w tym jednostkom samorządu terytorialnego oraz ułatwienie stosowania przepisów VAT w praktyce.
Brak konieczności zmian w przepisach
W ocenie Ministerstwa Finansów, obowiązujące przepisy art. 15 ust. 6 ustawy o VAT są wystarczające i nie wymagają zmian. Problemem jest nie tyle interpretacja przepisów, ile ich zastosowanie w konkretnych, indywidualnych przypadkach. W razie wątpliwości, samorządy mogą korzystać z dostępnych narzędzi wsparcia, aby uzyskać jasność co do stosowania przepisów ustawy o VAT. Ministerstwo poinformowało, że polskie przepisy w zakresie VAT są zgodne z regulacjami Unii Europejskiej, w szczególności z dyrektywą VAT.
Odpowiedź z dnia 20 grudnia 2024 r. na interpelację nr 6736 z dnia 29 listopada 2024 r. dostępna tutaj <link>.
Martyna Archacka
Kancelaria Wyrzykowscy
Niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady prawnej, podatkowej ani jakiejkolwiek innej formy doradztwa. Wszelkie przedstawione w nim treści wyrażają osobiste poglądy autora oraz jego wiedzę na temat omawianych zagadnień. Autor ani wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki wynikające z zastosowania się do informacji zawartych w artykule bez konsultacji z odpowiednim specjalistą.
Zadaj pytanie