Jak wspominaliśmy w jednym z artykułów z 28/02/2024 (Moment powstania obowiązku podatkowego u sprzedawcy – jakie znaczenie ma on dla nabywcy towaru/usługi) dla kupującego ważny jest moment powstania obowiązku podatkowego u sprzedawcy. Zdarza się, że sprzedawca stosuje metodę kasową – tzw. mały podatnik. Oznacza ona, że podatnik ten rozlicza podatek VAT należny w następujący sposób: wykazuje podatek należny wynikający ze sprzedaży w momencie otrzymania całości lub części zapłaty. Wynika to z art. 21 ustawy o VAT. W związku z tym nabywca najwcześniej odliczy VAT naliczony z chwilą uregulowania należności, mimo, że już wcześniej dysponował fakturą dokumentującą zakup.
Może zdarzyć się także sytuacja, że płatności dokonano na podstawie dokumentu proforma, a faktura nie trafiła jeszcze do nabywcy. Wówczas nabywca musi poczekać aż otrzyma fakturę i ująć ją najwcześniej w deklaracji za okres, w którym ją otrzymał. Należy pamiętać, że faktury zakupu można ujmować w różnych okresach, niekoniecznie w tym w którym powstało prawo do odliczenia podatku VAT. Odliczenia można dokonać w trzech kolejnych – w przypadku rozliczania miesięcznego lub dwóch kolejnych – w przypadku rozliczeń kwartalnych, okresach rozliczeniowych.
Podsumowując: w przypadku faktury od małego podatnika rozliczającego się metodą kasową (informacja taka powinna wynikać z samej faktury) prawo do odliczenia podatku VAT powstaje w dacie dokonania zapłaty i nie wcześniej niż w dacie otrzymania faktury.
Metoda kasowa – co oznacza u nabywcy?
Jeżeli nabywca otrzyma fakturę zakupu z oznaczeniem „metoda kasowa” oznacza to, że może ją ująć najwcześniej w deklaracji za okres, w którym została ona opłacona (w całości lub części). Jeśli została opłacona w części, to prawo do odliczenia VAT też przysługuje tylko do wysokości opłaconej części. Ważne jest, aby taka informacja przy danej fakturze znalazła się w części ewidencyjnej pliku JPK_V7 – oznaczenie „MK”.
A co oznacza wybór rozliczania według metody kasowej dla sprzedawcy – małego podatnika?
Sprzedawca wybierając stosowanie metody kasowej wykazuje faktury sprzedaży dopiero gdy zostaną opłacone. Nie znajdują tutaj zastosowania inne zasady, czyli moment powstania obowiązku podatkowego w dniu dostawy towaru/wykonania usługi czy termin wystawienia faktury. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, jeżeli transakcja jest dokonywana na rzecz osób prywatnych lub firm, które nie są czynnymi podatnikami VAT i minęło 180 dni licząc od wydania towaru/wykonania usługi to należy VAT należny rozliczyć z dniem upływu 180. dnia, jeśli do tego czasu nie otrzymano zapłaty.
Kiedy trzeba zastosować metodę kasową na fakturze, a nie jest się małym podatnikiem?
Ustawa o VAT określa w art. 19a ust. 5 pkt 1 kiedy faktura powinna zostać rozliczona metodą kasową – jako szczególny moment powstania obowiązku podatkowego. Jest to przykładowo przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienia z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie (tzw. wywłaszczenie czy tez przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności z mocy prawa) czy świadczenie usług zwolnionych od podatku takich jak usługi ubezpieczeniowe, udzielania kredytów, usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych. Warto tutaj podkreślić, że jeśli przy danej transakcji wynika konieczność zastosowania metody kasowej, a taka informacja nie została umieszczona na fakturze sprzedaży, konieczna staje się faktura korygująca lub nota korygująca uzupełniająca te dane. Obowiązek wskazania metody kasowej na fakturze w ww. sytuacjach wynika z art. 106e ust. 1 pkt 16.
Wiktoria Salwin
Kancelaria Wyrzykowscy
Zadaj pytanie do artykułu