Czynni podatnicy VAT mają prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony zawarty w cenie nabywanych towarów i usług, które są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Może to być związek bezpośredni, jak również pośredni. Zarówno przedsiębiorcy jak i jednostki samorządu terytorialnego posiadają to prawo. JST wydatki związane tylko pośrednio z ich działalnością opodatkowaną odliczają ustaloną dla nich proporcją.
Nie ma przeciwskazań do odliczania VAT od artykułów spożywczych czy środków czystości. Takie zakupy nie mają bezpośredniego związku z działalnością opodatkowaną, nie przyczyniają się do powstania konkretnej sprzedaży opodatkowanej VAT. Jednak są niezbędne do ogólnego funkcjonowania przedsiębiorstwa czy JST. Co ważne te artykuły spożywcze powinny być jednak przeznaczone do spotkań z kontrahentami, a nie dla pracowników. Przykład interpretacji wydanej przez DKIS dnia 2.04.2021 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.2.2021.2.IG - nie przysługuje prawo do odliczenia VAT od zakupu: soków, słodyczy, owoców dla pracowników, ponieważ zakupy służą zaspokajaniu ich osobistych potrzeb, nie są niezbędne do wykonywania ich pracy.
25 lutego 2025 r. WSA w Gdańsku wydał wyrok, sygn. akt I SA/Gd 937/24 (wyrok nieprawomocny) w sprawie odliczenia VAT od zakupu wody toaletowej. Wyrok może wzbudzać kontrowersje, ponieważ sędzia potwierdził stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, że od takiego zakupu nie przysługuje odliczenie VAT.
Stan faktyczny:
Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, jest czynnym podatnikiem VAT. W związku z prowadzoną działalnością dokonuje zakupu kwiatów, obrazów czy plakatów z motywującymi hasłami przeznaczonych do wystroju wnętrz recepcji, sekretariatu i innych pomieszczeń, w których odbywają się spotkania biznesowe, przyjmowani są goście i kontrahenci. Do wyposażenia łazienek zostało kupionych m.in. kilka opakowań wody toaletowej z logo firmy. Wnioskodawca zajmuje się wykonywaniem instalacji elektrycznych.
Podatnik zapytał organ czy może odliczyć podatek VAT od zakupu wody toaletowej z logo firmy?
Stanowisko podatnika:
Jego zdaniem zakup ma pośredni związek z wykonywaną działalnością. Argumentował to dosyć szczegółowo (zachęcamy do zapoznania się z pełną treścią wyroku), m.in.:
-
w ramach prowadzonej działalności podatnik wykonuje wyłącznie czynności opodatkowane podatkiem VAT;
-
poniesiony wydatek na zakup wody toaletowej w sposób pośredni miał wpływ przy negocjacjach umów oraz stworzeniu korzystnych warunków ich zawarcia, między innymi poprzez odpowiednie wyposażenie biura, w tym zakup na wyposażenie toalet służbowych mieszczących się w biurze, odpowiedniej wody toaletowej co w konsekwencji doprowadziło do uzyskania obrotu opodatkowanego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, o czym świadczą poniższe dane (tutaj przedstawiono m.in. ilość nowych kontraktów oraz ich wartość);
-
związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy zakupem a powstaniem przychodu: zakup w sposób pośredni wpłynął na pozyskanie nowych zleceń w 2024 r., w trakcie rozmów i negocjacji znaczenie miały nawet najdrobniejsze szczegóły i gesty, między innymi z uwagi na oczekiwania i standardy zagranicznych kontrahentów: przedstawiciele zleceniodawców przyjeżdżający, między innymi do siedziby firmy Wnioskodawcy na audyty i negocjacje warunków kontraktu, zwracali uwagę na najdrobniejsze gesty, i to od ich oceny zależało, że uznali go jako przedsiębiorcę świadczącego usługi o najwyższej jakości, dbającego o odpowiednie standardy i wizerunek europejskiego podmiotu gospodarczego.
Stanowisko DKIS:
DKIS stwierdził, że związek między zakupem wody toaletowej a wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi VAT jest zbyt nikły, odległy i niepewny. W końcu zakup wody toaletowej nie powoduje wzrostu obrotów. Nie ma pewności, że przełoży się na zawarcie korzystnych umów z kontrahentami.
Końcowo DKIS wskazał, że „w odniesieniu do wydatków związanych z zakupem przedmiotowej wody toaletowej Wnioskodawca nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego, gdyż wskazany przez niego związek z czynnościami opodatkowanymi jest niewystarczający”. Czy to znaczy, że DKIS przyznał jednak, że ten związek jest, jednak jest niewystarczający? UoVAT prawo do odliczenia uzależnia od wykorzystywania do czynności opodatkowanych, nie precyzuje czy związek ten ma być znaczny, średni – nie określa tego stopnia.
Stanowisko WSA:
WSA podkreślił, że podatnik nie przedstawił przekonujących argumentów, że zakup wody toaletowej, która została ustawiona w toaletach jego przedsiębiorstwa stanowi wydatek konieczny do prowadzenia tego rodzaju działalności. Rozmowy biznesowe są przeprowadzane w salach konferencyjnych i biurowych, a nie w toalecie. Istotnym dla zawarcia kontraktu i zwiększenia obrotów firmy jest przedmiot negocjacji a nie otoczenie. Wskazano też, że „Trafnie w skardze dostrzeżono, że przepisy ustawy nie precyzują, jak ścisły ma być związek między zakupem a czynnościami opodatkowanymi, aby odliczenie podatku naliczonego było dopuszczalne. Jednak związek ten powinien dać się racjonalnie uzasadnić. Dlatego też kwestię istnienia związku przyczynowo-skutkowego należy oceniać indywidualnie, z uwzględnieniem konkretnej sytuacji, w tym profilu działalności gospodarczej”. Sędzia pozbawił podatnika złudzeń co do odliczenia podatku VAT.
Sąd zaznaczył także, że w aktualnych realiach biznesu decyzje o współpracy lub inwestowaniu w daną firmę podejmowane są na podstawie faktów, danych, analiz, raportów. Zdobywanie kontrahentów powinno odbywać się na podstawie wiedzy z danego zakresu, doświadczenia czy umiejętności negocjacyjnych, a nie na podstawie wyposażenia toalet służbowych w wodę toaletową. „Ponadto, wyposażenie toalet służbowych w odpowiednią wodę toaletową nie jest gwarancją sukcesu prowadzonej działalności gospodarczej i osiągania większych zysków z tej działalności”.
Komentarz:
Przedstawiony przypadek idealnie obrazuje jak ważne jest racjonalne uzasadnienie związku z działalnością opodatkowaną przy odliczaniu VAT od wydatków. Można zadać pytanie, czy gdyby ta woda toaletowa znajdowała się w sali konferencyjnej prawo do odliczenia przysługiwałoby?
Czy wyrok ma jakiekolwiek znaczenie dla samorządów? Może mieć. Czy Państwa JST odlicza podatek VAT od wydatków na uatrakcyjnienie toalet urzędowych czy też na obrazy, kwiaty i inne ozdoby? Czy do pomieszczeń tych mają dostęp potencjalni kontrahenci? Czy organ podatkowy dostrzeże związek z działalnością opodatkowaną weryfikując takie odliczenia? Czy kontrahent zawrze z Państwem umowę dzierżawy gruntu, bo w gabinecie burmistrza będą wisiały ładne obrazki?
Wiktoria Salwin
Kancelaria Wyrzykowscy
Niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady prawnej, podatkowej ani jakiejkolwiek innej formy doradztwa. Wszelkie przedstawione w nim treści wyrażają osobiste poglądy autora oraz jego wiedzę na temat omawianych zagadnień. Autor ani wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki wynikające z zastosowania się do informacji zawartych w artykule bez konsultacji z odpowiednim specjalistą.
Zadaj pytanie do artykułu