Numery ksiąg wieczystych stanowią dane osobowe. Takie stanowisko zaprezentował Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 28 stycznia 2025 r., sygn. III OSK 6508/21.
Wyrok kończy wieloletnie postępowanie, którego pierwszym etapem była decyzja Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z dnia 24 sierpnia 2020 r., Nr DKN.5112.13.2020.88521, w której nałożył on na Głównego Geodetę Kraju administracyjną karę pieniężną w związku z udostępnianiem w systemie GEOPORTAL2 danych osobowych w zakresie numerów ksiąg wieczystych, pozyskanych z prowadzonej przez starostów ewidencji gruntów i budynków. Stosowane na portalu rozwiązanie polegało na publikowaniu numerów ksiąg wieczystych wraz z odnośnikami, które przekierowywały do elektronicznych ksiąg wieczystych udostępnianych na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. PUODO wskazał, że na podstawie numeru księgi wieczystej udostępnionej w GEOPORTAL2 osoby korzystające z tego portalu mogły zapoznać się̨ z informacjami zawartymi w danej księdze wieczystej zgodnie z art. 364 ust. 6 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, w tym m.in. z imionami, nazwiskami, imionami rodziców, numerami PESEL i adresami nieruchomości. PUODO stwierdził, że podane do publicznej wiadomości numery ksiąg wieczystych pozwalają̨ na pośrednią identyfikację osób fizycznych, a tym samym stanowią̨ dane osobowe w rozumieniu art. 4 ust. 1 RODO. W ocenie GGK PUODO nieprawidłowo przyjął, że publikacja na portalu numerów ksiąg wieczystych, które zawierają odnośniki przekierowujące do elektronicznych ksiąg wieczystych na stronę Ministerstwa Sprawiedliwości, stanowiła przetwarzanie danych osobowych i co za tym idzie, że przetwarzanie to odbywało się bez podstawy prawnej.
NSA jednoznacznie podzielił stanowisko PUODO, wskazując że numer księgi wieczystej stanowi dane osobowe. Zgodnie z argumentacją przedstawioną przez NSA, sam numer księgi wieczystej stanowi w swej treści zbitkę cyfr, liter i znaków, jednakże dysponowanie tym numerem w odniesieniu do informacji geodezyjno-kartograficznej pozwala na łatwe ustalenie imienia, nazwiska, numeru PESEL, a w pewnym stopniu sytuacji majątkowej skonkretyzowanej osoby fizycznej, która jest wpisana jako właściciel nieruchomości, której dane geodezyjne i kartograficzne zostały zamieszczone na GEOPORTAL2. W ocenie NSA znajomość numeru księgi wieczystej otwiera przed każdą osobą, która dysponuje komputerem podłączonym do Internetu, możliwość pozyskania szeregu podstawowych danych osobowych osoby fizycznej.
Wydaje się, że wyrok NSA, przynajmniej na jakiś czas zamyka dyskusję dotyczącą prawidłowości uznawania numerów ksiąg wieczystych za dane osobowe i po raz kolejny potwierdza, że w świetle definicji zawartej w art. 4 pkt 1 RODO za dane osobowe mogą być uznawane także informacje niepowiązane bezpośrednio z osobą fizyczną. Co to oznacza w praktyce?
Po pierwsze administratorzy dysponujący w swoich zasobach numerami ksiąg wieczystych powinni zweryfikować czy posiadają podstawę prawną do ich przetwarzania, a jeśli nie to powinni zaprzestać przetwarzania tych numerów. W tym kontekście warto zwrócić uwagę na działalność podmiotów, które świadczą usługę ustalenia numeru księgi wieczystej np. po adresie nieruchomości. Treść wyroku NSA stawia pod znakiem zapytania dopuszczalność takiej działalności, jak i uzyskiwania numeru księgi wieczystej poprzez korzystanie z takich usług.
Po drugie uznanie numeru księgi wieczystej za dane osobowe oznacza konieczność przetwarzania tych numerów zgodnie z wymogami RODO, w tym zapewnienia odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych gwarantujących dostępność, integralność i przede wszystkim poufność tych numerów. Oznacza to także konieczność realizowania obowiązków informacyjnych wobec osób ujawnionych w treści księgi wieczystej, w tym co może być szczególnie istotne obowiązku określonego w art. 14 RODO, który powstaje w przypadku uzyskania danych osobowych ze źródła innego niż osoba, której dane dotyczą. W konkretnym przypadku może to oznaczać np., że administrator, któremu jeden ze współwłaścicieli nieruchomości udostępni numer księgi wieczystej, będzie musiał spełnić ten obowiązek wobec pozostałych współwłaścicieli tej nieruchomości, informując ich m.in. o źródle, z którego uzyskał ten numer.
Po trzecie skutkuje to ograniczeniem możliwości udostępniania numerów ksiąg wieczystych innym podmiotom. Może to powodować np. konieczność anonimizowania numerów ksiąg wieczystych, które znajdują się w dokumentach udostępnianych w trybie dostępu do informacji publicznej.
W nieco bardziej abstrakcyjnym ujęciu, treść przedstawionego wyroku powinna zwrócić uwagę administratorów na problem przetwarzania przez nich innych informacji, które nie są bezpośrednio powiązane z osobą fizyczną, a które podobnie jak numery ksiąg wieczystych mogą prowadzić do identyfikacji takiej osoby. Przykładem mogą być numery tablic rejestracyjnych czy numery VIN. O ile PUODO wskazuje od dawna, że numery tablic rejestracyjnych stanowią dane osobowe, to sądy administracyjne często wyrażają odmienne zapatrywanie. Stanowisko NSA dotyczące numerów ksiąg wieczystych może stanowić zapowiedź zmian w tym zakresie. Warto więc by administratorzy już teraz uwzględnili je w swoich politykach dotyczących przetwarzania takich informacji.
Grzegorz Lubeńczuk
Kancelaria Wyrzykowscy
Niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady prawnej, podatkowej ani jakiejkolwiek innej formy doradztwa. Wszelkie przedstawione w nim treści wyrażają osobiste poglądy autora oraz jego wiedzę na temat omawianych zagadnień. Autor ani wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki wynikające z zastosowania się do informacji zawartych w artykule bez konsultacji z odpowiednim specjalistą.