Jednostki samorządu terytorialnego prowadzące cmentarze komunalne, gdzie możliwe tzw. pochówki odpłatne (odpłatność stanowiąca wynagrodzenie na gruncie podatku VAT) jak również tzw. pochówki nieodpłatne (obowiązek pochówku w określonych przypadkach przejmuje JST, a więc dokonuje tego w ramach realizacji zadań własnych). Co, gdy takich pochówków w ramach zadań własnych faktycznie nie ma – jak kształtuje się możliwość odliczenia podatku VAT?
Na to pytanie w wydanej w dniu 22 stycznia 2025 r. interpretacji indywidualnej odpowiedział Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.
Stan faktyczny i zdarzenie przyszłe
Gmina na terenie cmentarzy komunalnych świadczy usługi opodatkowane VAT, które związane są z pochówkiem i korzystaniem z cmentarza, a także w zakresie korzystania z toalety i poboru wody.
Gmina zrealizowała inwestycję polegającą na budowie cmentarza komunalnego. Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty – w szczególności zadania własne obejmują sprawy cmentarzy gminnych (art. 7 ust. 1 pkt 13 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym).
Na terenie cmentarza Gmina wykonuje zatem ww. czynności odpłatne (opodatkowane), jednak jak sama wskazała „zobowiązana jest, na podstawie art. 10 ust. 3 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, do pochówku osób niepochowanych przez osoby bliskie, a także do pochówku określonych osób zmarłych na terenie Gminy (…). W tym zakresie Rada Gminy podjęła Uchwałę (…) gdzie znajduje się zapis, że na Cmentarzu Komunalnym dokonuje się pochówku osób, o których mowa w art. 10 ust. 3 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, lecz faktycznie Gmina nie zamierza na tym Cmentarzu Komunalnym realizować pochówku tych osób”. Gmina zawarła umowy z dwoma parafiami na pochówek osób, o których mowa w poprzednim zdaniu. Zatem faktycznie takie „pochówki w ramach zadań własnych” nie będą odbywały się na cmentarzu komunalnym, o którym mowa we wniosku.
Pytanie podatnika i jego stanowisko
Czy Gmina ma pełne (100%) prawo do odliczenia podatku VAT od wydatków na budowę cmentarza komunalnego?
Tak, Gmina ma prawo do odliczenia podatku VAT w pełni, ponieważ inwestycję realizowała z zamiarem świadczenia wyłącznie usług opodatkowanych VAT (brak pochówków „w ramach zadań własnych”).
Stanowisko DKIS i uzasadnienie
DKIS przyznał rację podatnikowi.
Odliczenie podatku VAT przysługuje wówczas, gdy występuje związek dokonywanych nabyć ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia (sprzedażą generującą podatek należny).
„W omawianej sprawie związek taki występuje, ponieważ – jak Państwo wskazali – Cmentarz Komunalny będzie wykorzystywany przez Gminę do wykonywania wyłącznie działalności związanej z czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT. Celem realizacji inwestycji polegającej na wybudowaniu cmentarza komunalnego było i jest wyłącznie odpłatne świadczenie usług cmentarnych. Ponadto, pomimo podjętej przez Radę Gminy Uchwały, gdzie znajduje się zapis, że na Cmentarzu Komunalnym dokonuje się pochówku osób, o których mowa w art. 10 ust. 3 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, Gmina faktycznie nie zamierza na tym Cmentarzu Komunalnym realizować pochówku tych osób. Dla realizacji tych zadań własnych Gminy w zakresie obowiązku chowania zmarłych osób, co do których powstaje obowiązek ustawowy (art. 10 ust. 3 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych), Gmina zawarła odrębne umowy. Umowy zostały zawarte i dotyczą miejsc pochówku dla osób niepochowanych określonych w przepisach obowiązującego prawa (art. 10 ust. 3 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych). Gmina ma wykupione do tego celu miejsca grzebalne na pochówek takich osób odpowiednio z Parafią (…) i Parafią (…). Na warunkach umowy Gmina dokonała zapłaty na rzecz Parafii uzgodnionej ceny.
W konsekwencji, Gminie przysługuje prawo do pełnego odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur dotyczących realizacji inwestycji, związanej z budową Cmentarza Komunalnego. Prawo to przysługuje, pod warunkiem niewystąpienia przesłanek wykluczających odliczenie podatku naliczonego, o których mowa w art. 88 ustawy”.
Należy pamiętać, że transakcje wewnątrz podatnika (transakcje pomiędzy jednostkami objętymi centralizacją rozliczeń w podatku VAT lub wewnątrz tych jednostek) pozostają co do zasady poza zakresem opodatkowania, gdyż odbywają się wewnątrz podatnika – nie stanowią sprzedaży w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Warto zaznaczyć także, że DKIS w dalszym ciągu odmawia gminom prawa do odliczania podatku VAT od wydatków ponoszonych na cmentarze komunalne wg prewspółczynnika indywidualnego.
Zatem, w przypadku, gdy cmentarz komunalny wykorzystywany jest przez gminę wyłącznie do świadczenia czynności opodatkowanych VAT (brak pochówków „w ramach zadań własnych”) Gmina może odliczać podatek VAT w pełni zarówno od wydatków inwestycyjnych, jak i bieżących.
Martyna Archacka
Kancelaria Wyrzykowscy
Niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady prawnej, podatkowej ani jakiejkolwiek innej formy doradztwa. Wszelkie przedstawione w nim treści wyrażają osobiste poglądy autora oraz jego wiedzę na temat omawianych zagadnień. Autor ani wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki wynikające z zastosowania się do informacji zawartych w artykule bez konsultacji z odpowiednim specjalistą.