Odliczenie wydatków na samochód osobowy w JST jednak bez zmian?

Data publikacji: 16-01-2025

Jak powszechnie wiadomo, zgodnie z treścią art. 86a ust. 1 pkt 1 i ust. 2 UoVAT, w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi (m.in. z tytułu nabycia samochodów osobowych/ich części składowych lub ich używania), co do zasady, podatnik ma prawo do odliczenia 50% kwoty podatku naliczonego wynikającej z faktury przez niego otrzymanej.

Czy jednak w przypadku, gdy podatnik, taki jak JST, wykonuje oprócz działalności gospodarczej, również działalność podlegającą zwolnieniu z podatku VAT oraz działalność niepodlegającą opodatkowaniu,  samo odliczenie 50% wartości podatku VAT z faktury zakupu będzie wystarczające? Sprawa w tym przypadku nie jest prosta! Sprawdźmy zatem, jakie jest aktualne stanowisko.


Stanowisko DKIS

Można powiedzieć, że stanowisko DKIS (Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej) w tej kwestii jest niezmienne. Jego zdaniem obowiązek stosowania 50% odliczenia (art. 86a UoVAT) w żaden sposób nie wyłącza podatnika ze stosowania również prewspółczynnika (art. 86 ust. 2a-2h UoVAT) oraz współczynnika (art. 90 UoVAT). Co to zatem oznacza?

JST ponosząc wydatki np. na zakup samochodu osobowego, który wykorzystywany będzie zarówno do działalności gospodarczej (czynności opodatkowane, w tym zwolnione od podatku VAT), jak i do celów innych – zadań własnych – ma, zdaniem DKIS, prawo do częściowego odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących jego nabycie. Należy dokonać odliczenia nie tylko w wysokości 50% podatku VAT, ale również odliczyć ten wydatek przy zastosowaniu prewspółczynnika i współczynnika stosowanego w JST.

Wzór na odliczenie takich wydatków dla JST, zdaniem DKIS, przedstawia się zatem następująco:

Odliczenie = VAT z faktury x PRE x WSS x 50%

Ww. stanowisko potwierdza wydana w dniu 7 grudnia 2023 r. interpretacja indywidualna (sygn. 0114-KDIP4-2.4012.560.2023.2.MŻA) – „w sytuacji, gdy ponoszą Państwo wydatki dotyczące pojazdów samochodowych, które będą wykorzystywane zarówno do działalności gospodarczej, jak i celów innych niż działalność gospodarcza, to będzie Państwu przysługiwało prawo do częściowego odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki poniesione na zakup i eksploatację pojazdu samochodowego. W celu obliczenia podatku podlegającego odliczeniu będą Państwo zobowiązani ustalić proporcję właściwą dla urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego na zasadach określonych w art. 86 ust. 2a i następne ustawy oraz rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r., a następnie do tak wyliczonej kwoty zastosować uregulowania wynikające z art. 86a ust. 1 ustawy (tj. pomniejszyć ją o 50%). W następnej kolejności będą Państwo zobowiązani zastosować zapisy art. 90 ustawy, tj. proporcję obliczoną dla urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego (w oparciu o obroty Urzędu)”.


Stanowisko WSA

WSA w tej kwestii ma zaś inne zdanie. Z treści wyroków (na dzień dzisiejszy nieprawomocnych) wynika, iż nie ma podstaw by JST przy dokonywaniu odliczenia podatku VAT naliczonego od poniesionych wydatków związanych z pojazdem osobowym stosowała odliczenie na podstawie prewspółczynnika i współczynnika. Zdaniem WSA prawidłowym odliczeniem jest zastosowanie przez podatnika jedynie pomniejszenia podatku VAT wynikającego z faktury o 50%.

Wzór na odliczenie takich wydatków dla JST, zdaniem WSA, przedstawia się zatem następująco:

Odliczenie = VAT z faktury x 50%

Takie stanowisko zajęto m.in. w wyroku WSA z 9 lutego 2023 r., sygn. I SA/Kr 1382/22 (nieprawomocny) – „norma art. 86a ust 1 ustawy o VAT stanowi regulację szczególna w stosunku do art. 86 ust 1 i 2 tej ustawy. Przepis ten bowiem w swojej treści wprost odwołuje się do art. 86 ust 2. Wskazuje bowiem, że kwotę podatku naliczonego do obniżenia kwoty podatku należnego stanowi w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi 50 % kwoty wyszczególnionej w tym przepisie. Jest to zatem regulacja wyczerpująca odnosząca się wprost do szczególnego przypadku jakim są wydatki związane z tymi pojazdami. Z ich istoty wynika bowiem, że mogą być wykorzystywane nie tylko do wykonywania czynności opodatkowanych. Brak jest zatem podstaw do równoczesnego stosowania w ich przypadku art. 86 ust 1 i 2 ustawy o VAT”.

Analogiczne stanowisko przedstawia również treść nieprawomocnych wyroków WSA: z dnia 21 marca 2023 r., sygn. I SA/Łd 76/23 oraz z dnia 22 czerwca 2024 r., sygn. III SA/Wa 2905/21.

Powstaje zatem pytanie: Czy istnieje promyk nadziei na zmianę stanowiska DKIS na stanowisko wyrażane przez WSA? Wydawałoby się, że w przyszłości będzie taka możliwość, czy jednak na pewno?


Stanowisko NSA

Na podstawie wyroku wydanego w dniu 11 września 2024 r. przez NSA o sygn. I FSK 1691/23 można dojść do wniosku, iż wskazana powyżej możliwość prysła. Wyrokiem tym został uchylony wskazany wcześniej wyrok WSA z dnia 9 lutego 2023 r. Co prawda, aktualnie wydano tylko jeden wyrok NSA w analogicznej sprawie. Można jednak przypuszczać, iż kolejne również będą przychylne stanowisku DKIS, nie zaś WSA.

Reasumując, JST ponosząc wydatki np. na zakup samochodu osobowego, który wykorzystywany będzie do jej działalności mieszanej ma prawo do częściowego odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących jego nabycie. Jest jednak obowiązana dokonać tego odliczenia uwzględniając stosowany przez siebie prewspółczynnik i współczynnik oraz proporcję 50%.

W tej kwestii na chwilę obecną nie ma więc żadnych korzystnych zmian. Czy jednak NSA utrzyma w przyszłości swoje stanowisko w analogicznych sprawach?

 

Olga Grabowska

Kancelaria Wyrzykowscy

 

Niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady prawnej, podatkowej ani jakiejkolwiek innej formy doradztwa. Wszelkie przedstawione w nim treści wyrażają osobiste poglądy autora oraz jego wiedzę na temat omawianych zagadnień. Autor ani wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki wynikające z zastosowania się do informacji zawartych w artykule bez konsultacji z odpowiednim specjalistą.