Wydawane w ostatnim czasie interpretacje indywidualne wskazują na zmianę stanowiska organu podatkowego w przedmiocie opodatkowania podatkiem VAT opłat za zajęcie pasa drogowego drogi wewnętrznej. Można powiedzieć, że mamy tu już do czynienia z nową linią interpretacyjną.
Pierwotne stanowisko organu podatkowego
Zgodnie z pierwotnym stanowiskiem organu podatkowego, jeżeli JST działając jako zarządca dróg pobiera opłaty za zajęcie pasa drogowego dróg:
- publicznych - wykonuje zadania wynikające bezpośrednio z ustawy o drogach publicznych. W związku z tym pobierana przez JST opłata, mająca charakter publiczny nie stanowi zapłaty za świadczenie usług, gdyż JST nie działa w charakterze podatnika. W konsekwencji, taka opłata pobierana przez JST nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
- wewnętrznych - organy podatkowe twierdziły, iż czynność taką należy uznać za odpłatne udostępnienie pasa drogi wewnętrznej (czynność cywilnoprawną). W związku z tym pobierana przez JST opłata stanowi wynagrodzenie za świadczenie usług, gdyż JST działa w charakterze podatnika. W konsekwencji, taka opłata pobierana przez JST podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Aktualne stanowisko organu podatkowego
Aktualnie, organy podatkowe stoją na stanowisku, iż nie tylko opłaty pobierane przez JST za zajęcie pasa drogowego drogi publicznej nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, lecz również te dotyczące dróg wewnętrznych! Zatem, JST równie dobrze może realizować m.in. czynności zawarcia umowy na zajęcie pasa drogowego:
- w drodze wewnętrznej w celu prowadzenia robót i umieszczania w nim urządzeń infrastruktury technicznej;
- drogi publicznej na cele niezwiązane z budową, przebudową, remontem, utrzymanie i ochroną dróg (w oparciu o wydaną decyzję administracyjną);
- na cele handlowe, usługowe, wystawiennicze, gastronomiczne, obsługę ruchu turystycznego oraz reklamy,
i każda z tych czynności nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż JST działając jako zarządca dróg wykonuje w ww. zakresie czynności o charakterze publicznoprawnym, które wynikają z wykonywania władztwa publicznego.
Powyższe potwierdzają interpretacje indywidulane wydane przez DKIS, m.in.:
- z dnia 16 października 2024 r., sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.706.2024.1.MJ
„Wnioskodawca, jako zarządca dróg gminnych, zawiera z Inwestorami umowy cywilnoprawne na zajęcie pasa drogowego dróg wewnętrznych znajdujących się na terenie Gminy (dalej: Umowy). Zajęcie pasa drogowego może mieć na celu np. prowadzenie robót w pasie drogowym (umieszczenie przyłącza wody bądź kanalizacji, wykonanie zjazdów) lub umieszczenie w pasie drogowym urządzeń liniowych obcych (sieci kabli światłowodowych, kabli elektroenergetycznych). Gmina ponadto zawiera umowy na zajęcie pasa drogowego w celu prowadzenia handlu lub reklamy”. „pobierając opłaty za zajęcie pasa drogowego wykonują Państwo działania mieszczące się w zakresie Państwa zadań własnych. Zatem w przedmiotowej sprawie pobierana przez Państwa danina o charakterze publicznym nie stanowi zapłaty za świadczenie usług. Należy uznać, że w zakresie realizacji ww. zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa są Państwo adresatem normy prawnej, o której mowa w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Tak więc ww. opłata za zajęcie pasa drogowego drogi wewnętrznej pobierana przez Państwa nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług”.
- z dnia 11 września 2024 r., sygn. 0112-KDIL1-2.4012.410.2024.1.AS
„Wnioskodawca jako zarządca (oraz właściciel) terenu, na którym zlokalizowana jest droga wewnętrzna zawiera porozumienia na zajęcie pasa drogowego drogi wewnętrznej w szczególności w celu:
· prowadzenia w pasie drogowym dróg wewnętrznych robót niezwiązanych z budową, przebudową, remontem, utrzymaniem i ochroną dróg;
· umieszczania w pasie drogowym dróg wewnętrznych urządzeń infrastruktury technicznej niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego;
· umieszczania w pasie drogowym dróg wewnętrznych obiektów budowlanych niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego oraz reklam;
· zajęcie pasa drogowego dróg wewnętrznych na prawach wyłączności na cele inne niż wymienione powyżej.
Czynności te Gmina wykonuje poprzez referat Urzędu Gminy”. „Podsumowując, stwierdzam, że czynności udostępnienia pasa drogi wewnętrznej, za które pobierają Państwo opłaty, nie podlegają/nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”.
Reasumując, JST pobierając opłaty za zajęcie pasa drogowego wykonuje swoje zadania własne. W konsekwencji, pobierana opłata, mająca charakter publiczny nie stanowi zapłaty za świadczenie usług, gdyż Gmina nie działa w charakterze podatnika. Zatem aktualnie opłata za zajęcie pasa drogowego zarówno drogi wewnętrznej, jak i publicznej - pobierana przez JST nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Niemniej jednak należy pamiętać, iż od powyższego stanowiska również są wyjątki!
Olga Grabowska
Kancelaria Wyrzykowscy
Niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady prawnej, podatkowej ani jakiejkolwiek innej formy doradztwa. Wszelkie przedstawione w nim treści wyrażają osobiste poglądy autora oraz jego wiedzę na temat omawianych zagadnień. Autor ani wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki wynikające z zastosowania się do informacji zawartych w artykule bez konsultacji z odpowiednim specjalistą.