W dniu 9 stycznia 2025 r. wydano wyrok WSA w Olsztynie[i] w sprawie pośredniego związku kosztu z czynnością opodatkowaną jako przesłanki odliczenia VAT.
STAN FAKTYCZNY
Gmina (Wnioskodawca) zrealizowała zadanie w zakresie budowy i przebudowy oświetlenia na energooszczędne w ramach projektu związanego z rozbudową linii tramwajowych. Lokalny transport zbiorowy, jak wiemy jest zadaniem własnym Gminy. Wnioskodawca, jako organizator lokalnego transportu zbiorowego pobiera opłaty za sprzedaż biletów zarówno autobusowych jak i tramwajowych (opodatkowanych 8% stawką VAT).
Zakres robót związanych z ww. projektem obejmował „kompleksową budowę infrastruktury, torowiska i trakcji tramwajowej wraz z zasilaniem oraz przebudową istniejącej infrastruktury technicznej, w tym układu drogowego i zagospodarowania terenu wraz z oświetleniem wymaganym dla dróg i terenów miejskich. W związku z wkomponowaniem torowiska w istniejące ulice niezbędne jest jednoczesne zapewnienie właściwego oświetlenia zmienionych przebudową dróg oraz ciągów pieszych i rowerowych, które zagwarantuje bezpieczeństwo wszystkim użytkownikom. Przebudowa i budowa oświetlenia ulicznego jako elementu pasa drogowego wynika z budowy nowych linii i związana jest z niezbędnymi przebudowami dróg i skrzyżowań oraz zmianami wymuszonymi podczas procesu projektowania linii tramwajowych w istniejącym układzie komunikacyjnym i zagospodarowaniu terenów”. Zatem, wydatki ponoszone w związku z przebudową i budową oświetlenia ulicznego są nierozerwalnie związane z wydatkami ponoszonymi na rozbudowę linii tramwajowych (ich poniesienie jest niezbędne do realizacji projektu).
W związku z takim opisem sytuacji, zadano następujące pytanie: „Czy gmina ma prawo do częściowego odliczenia podatku VAT wynikającego z faktur dokumentujących wydatki związane z realizacją zadania […] budowa i przebudowa oświetlenia na energooszczędne w ramach ww. projektu, stosując odliczanie częściowe proporcją określoną dla jednostki wykorzystującej inwestycję”?
STANOWISKO WNIOSKODAWCY
Zdaniem Gminy w powyższej sytuacji ma ona prawo do częściowego odliczenia podatku VAT, wynikającego z faktur dokumentujących wydatki związane z budową i przebudową oświetlenia ulicznego w ramach projektu. Gmina swoje stanowisko oparła na fakcie, iż budowa i rozbudowa, o której mowa służy jej do celów mieszanych, tj. zarówno do celów działalności gospodarczej (sprzedaż biletów komunikacji miejskiej, najmu powierzchni reklamowej na wiatach przystankowych), jak i do celów innych niż działalność gospodarcza (zadania własne). Gmina wskazuje, że nie poniosłaby wydatków na przebudowę oświetlenia, gdyby nie było to konieczne dla osiągnięcia kompleksowego celu inwestycji. Z tym stanowiskiem nie zgodził się jednak DKIS.
STANOWISKO DKIS
DKIS wskazał, iż „skoro oświetlenie uliczne służy przede wszystkim zaspokajaniu potrzeb zbiorowych wspólnoty, to gmina w związku z budową i przebudową oświetlenia ulicznego nie występują w charakterze podatnika VAT, a poniesione wydatki w związku z realizacją zadania […] nie są związane z wykonywaniem przez gminę czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Zdaniem organu takiego związku przyczynowo-skutkowego, nawet o charakterze pośrednim, nie można upatrywać w tym, że nabywane w ramach projektu towary i usługi dotyczące przebudowy oświetlenia są nierozerwalnie związane z wydatkami ponoszonymi na rozbudowę linii tramwajowych”. W konsekwencji – zdaniem DKIS – w ramach budowy i przebudowy oświetlenia ulicznego Gminie nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od kwoty podatku należnego ani w całości ani w części z faktur dokumenujących wydatki związane z jej realizacją.
STANOWISKO WSA
Gmina nie zgadzając się ze stanowiskiem DKIS, złożyła skargę do WSA. Sąd rozpatrując niniejszą sprawę przychylił się do stanowiska wskazanego przez Gminę.
WSA wskazał, iż zadania z zakresu lokalnego transportu zbiorowego, w tym zarządzanie powstałą infrastrukturą, jest związane ze sprzedażą biletów komunikacji miejskiej, zarówno tramwajowej, jak i autobusowej - opodatkowaną 8% VAT. Podkreślił również, iż oświetlenie uliczne, jak wskazała Gmina, jest przeznaczone nie tylko do użytku publicznego, lecz także dla celów gospodarczych w rozumieniu UoVAT. Wskazał, iż „Gmina pobiera bowiem opłatę (w formie biletów), co stanowi niewątpliwie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy VAT. Należy przy tym podkreślić, że w sprawie tej pominięto charakter kompleksowy inwestycji, gdyż skarżąca nie ponosiłoby wydatków na budowę oświetlenia nowej linii tramwajowej, gdyby nie było to konieczne dla osiągnięcia celu całej inwestycji w postaci rozszerzenia i podwyższenia jakości standardu świadczonych usług transportu publicznego z zachęceniem mieszkańców do jak najszerszego z niego korzystania. W konsekwencji za trafne uznać należy stanowisko skarżącej w zakresie przysługującego jej prawa do odliczenia podatku VAT z tytułu wydatków ponoszonych w związku z budową i przebudową oświetlenia ramach realizowanego projektu”.
Reasumując, analizując stanowisko WSA należy wskazać, że wybudowana infrastruktura oświetlenia ulicznego w ramach projektu będzie służyła wykorzystaniu celem świadczenia odpłatnych usług transportu publicznego. Nie powinno zatem budzić wątpliwości, że infrastruktura ta, jednocześnie ma jednak pośredni wpływ na sprzedaż opodatkowaną Gminy. Końcowo należy stwierdzić, że poniesione w ramach projektu przez Gminę (podatnika VAT) wydatki na wykonanie infrastruktury, która nie służy bezpośrednio czynnościom opodatkowanym tej jednostki zaspokajając potrzeby mieszkańców, lecz pozostałą w ścisłej korelacji z infrastrukturą służącą tym czynnościom (jako niezbędna do jej powstania i osiągnięcia kompleksowego celu tej inwestycji oraz sprzyjająca pośrednio zintensyfikowaniu świadczeń opodatkowanych tej jednostki), powinny być odliczone częściowo proporcją określoną dla jednostki wykorzystującej inwestycję.
Olga Grabowska
Kancelaria Wyrzykowscy
Niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady prawnej, podatkowej ani jakiejkolwiek innej formy doradztwa. Wszelkie przedstawione w nim treści wyrażają osobiste poglądy autora oraz jego wiedzę na temat omawianych zagadnień. Autor ani wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki wynikające z zastosowania się do informacji zawartych w artykule bez konsultacji z odpowiednim specjalistą.
[i] Wyrok WSA z dnia 9 stycznia 2025 r., sygn. I SA/Ol 443/24 (nieprawomocny)
Zadaj pytanie