Moment powstania obowiązku podatkowego jest określony w dziale IV ustawy o VAT. W artykule z dnia 10.07.2024 r. (Ogólne zasady powstania obowiązku podatkowego w VAT. Co warto wiedzieć?) przedstawiliśmy zasady powstawania obowiązku podatkowego na zasadach ogólnych. Teraz prześledzimy wyjątki od tej zasady.
Otrzymanie zapłaty
W przypadkach wymienionych w art. 19a ust. 5 pkt 1, czyli:
• wydania towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu,
• przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienia z mocy prawa - prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie (np. przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności z mocy prawa; tzw. wywłaszczenie nieruchomości),
• dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów, o której mowa w art. 18,
• świadczenia, na podstawie odrębnych przepisów, na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, czyli stanowiących import usług,
• świadczenia usług zwolnionych od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37-41 (m.in. usługi ubezpieczeniowe, udzielania kredytów i pożyczek czy poręczeń)
obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania zapłaty. Obowiązek ten powstaje do wysokości otrzymanej zapłaty.
Otrzymanie całości bądź części dotacji, subwencji, czy innych dopłat o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika również powoduje powstanie obowiązku podatkowego – art. 19a ust. 5 pkt 2.
Wystawienie faktury (art. 19a ust. 3 i 4)
Moment powstania obowiązku podatkowego z chwilą wystawienia faktury występuje:
1) Gdy sprzedawca ma obowiązek wystawienia faktury, zgodnie z art. 106b ust. 1 i dokonuje:
• świadczenia usług budowlanych lub budowlano-montażowych,
• dostawy książek drukowanych - z wyłączeniem map i ulotek - oraz gazet, czasopism i magazynów, drukowanych, z wyjątkiem dostaw towarów, o których mowa w art. 7a ust. 1 i 2, dokonywanych na rzecz podatnika ułatwiającego dostawy towarów oraz przez tego podatnika,
• czynności polegających na drukowaniu książek - z wyłączeniem map i ulotek - oraz gazet, czasopism i magazynów, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.
2) W przypadku następujących dostaw/usług:
• dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
• świadczenia usług: telekomunikacyjnych; wymienionych w poz. 24-37, 50 i 51 załącznika nr 3 do ustawy (m.in. usługi związane z odprowadzaniem ścieków, dostarczaniem wody, zbieraniem odpadów, pozostałymi usługami sanitarnymi); najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze; ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia; stałej obsługi prawnej i biurowej; dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego.
• z wyjątkiem importu usług, art. 28b.
W przypadku tych czynności otrzymanie zaliczki/przedpłaty nie powoduje powstania obowiązku podatkowego.
W każdym z tych przypadków, jeśli sprzedawca nie wystawi faktury lub wystawi ją z opóźnieniem zgodnie z art. 19a ust. 7 obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3 i 4, bądź w przypadkach, gdzie nie określono takiego terminu – z chwilą upływu terminu płatności.
Metoda kasowa u małych podatników
Mały podatnik zgodnie z art. 21 ustawy o VAT ma prawo wybrać metodę rozliczania, polegającą na tym, że obowiązek podatkowy przy dokonywaniu przez niego dostaw towaru bądź wykonywaniu usługi powstaje:
-
z dniem otrzymania całości bądź części zapłaty w przypadku transakcji z czynnym podatnikiem VAT,
-
z dniem otrzymania całości bądź części zapłaty, nie później niż 180 dnia licząc od dnia wydania towaru/wykonania usługi w przypadku transakcji z innym podmiotem niż podatnik VAT czynny.
Wiktoria Salwin
Kancelaria Wyrzykowscy
Niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady prawnej, podatkowej ani jakiejkolwiek innej formy doradztwa. Wszelkie przedstawione w nim treści wyrażają osobiste poglądy autora oraz jego wiedzę na temat omawianych zagadnień. Autor ani wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki wynikające z zastosowania się do informacji zawartych w artykule bez konsultacji z odpowiednim specjalistą.