Od 1 października 2025 r. zacznie obowiązywać system kaucyjny, obejmujący wybrane opakowania na napoje wymienione w załączniku nr 1a do ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Będą to:
-
butelki PET o pojemności do 3 litrów,
-
puszki metalowe o pojemności do 1 litra,
-
butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra.
System polega na pobieraniu kaucji zwracanej użytkownikowi końcowemu po oddaniu opakowania. W przypadku kaucji nieodebranej przez klienta powstaje obowiązek rozliczenia podatku VAT. Odpowiedzialność za prawidłowe odprowadzenie podatku spoczywa na podmiotach wprowadzających napoje w opakowaniach objętych systemem lub na ustanowionych przez nich podmiotach reprezentujących, które pełnią funkcję płatników podatku – pozostali uczestnicy (hurtownie, detaliści) są neutralni podatkowo.
Podmiot wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje – rozumie się przez to przedsiębiorcę wykonującego działalność gospodarczą w zakresie wprowadzania do obrotu produktów w opakowaniach na napoje jednorazowego albo wielokrotnego użytku, o których mowa w załączniku nr 1a do ustawy, będących napojami, z wyłączeniem sprzedaży bezpośredniej polegającej na dostarczaniu napojów w opakowaniach przez wprowadzającego bezpośrednio produkty w opakowaniach na napoje.
Podmiot reprezentujący – podmiot, który zawarł umowy z wprowadzającymi produkty w opakowaniach na napoje, pełni funkcję płatnika podatku wyliczonego od wartości kaucji pobranych przez tych wprowadzających za opakowania objęte systemem kaucyjnym, które nie zostały zwrócone w tym systemie.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Klimatu i Środowiska z 8 lipca 2024 r., wysokość kaucji wyniesie:
0,50 zł – butelki PET do 3 litrów,
0,50 zł – puszki metalowe do 1 litra,
1 zł – butelki szklane wielokrotnego użytku do 1,5 litra.
Kaucja będzie doliczana przy kasie, ale nie wlicza się jej w cenę produktu – dzięki temu nie zaburzy konkurencyjności między produktami objętymi i nieobjętymi systemem. Oznacza to, że klient zapłaci za napój więcej o wartość kaucji, którą odzyska po zwrocie opakowania.
Obowiązek podatkowy przy nieodebranej kaucji
Podmioty wprowadzające i reprezentujące są zobowiązane prowadzić elektroniczną ewidencję, która pozwoli na prawidłowe rozliczenie podatku VAT od kaucji nieodebranych przez użytkowników końcowych.
Jeżeli opakowanie nie zostanie zwrócone, wprowadzający musi – zgodnie z zasadą rozliczenia rocznego – podwyższyć podstawę opodatkowania na ostatni dzień roku podatkowego o wartość niezwróconych kaucji.
Kwotę tę traktuje się jako wartość brutto, z której należy wyodrębnić podatek VAT zgodnie ze stawką właściwą dla danego towaru. W przypadku różnych stawek VAT rozliczenia należy dokonać proporcjonalnie, z uwzględnieniem struktury sprzedaży.
Termin rozliczenia
Wprowadzający podwyższa podstawę opodatkowania i wykazuje podatek w pierwszym okresie rozliczeniowym roku następującego po roku, którego dotyczy różnica:
-
rozliczenia miesięczne – w deklaracji za styczeń składanej do 25 lutego (dla 2025 r. wyjątkowo w deklaracji za luty składanej do 25 marca 2026 r.),
-
rozliczenia kwartalne – w deklaracji za I kwartał składanej do 25 kwietnia.
Wprowadzający dane wprowadza w JPK_V7M lub JPK_V7K w polach właściwych dla podstawy opodatkowania i właściwej stawki VAT. Rozliczenia podatku VAT dokonuje płatnik w związku z czym wypełnieniu podlega pole K_360. Jako nazwę numeru dowodu w ewidencji należy wprowadzić SYSTEM KAUCYJNY, a w numerze i nazwie kontrahenta dane podmiotu reprezentującego odpowiedzialnego za wpłatę kaucji na rachunek bankowy. Typem dokumentu powinien być WEW.
Podmiot reprezentujący jest obowiązany, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczania i wpłacania kwot podatku na rachunek właściwego urzędu skarbowego za okres roku, w terminie do ostatniego dnia pierwszego miesiąca następującego po roku, dla którego ustalono różnicę w wartości kaucji wynikającą z wprowadzonych do obrotu w danym roku opakowań objętych systemem kaucyjnym i z opakowań lub odpadów opakowaniowych objętych tym systemem zwróconych do podmiotu reprezentującego w danym roku. W 2026 r. przesunięciu ulegnie obowiązek zapłaty podatku VAT – pierwsza wpłata dotycząca 2025 r. będzie dokonywana w terminie do 28 lutego 2026 r.
Jeśli jesteś podmiotem wprowadzającym lub podmiotem reprezentującym, koniecznie zapoznaj się z wydanymi 29 sierpnia 2025 r. objaśnieniami podatkowymi (PT3.8101.1.2025) w zakresie rozliczeń podatku VAT.
Jak to ma zatem działać? Przykład przedstawiony w Objaśnieniach podatkowych:
Hurtownia „A” nabywa napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym od producenta napojów „B” i poza wartością towaru płaci producentowi również wartość kaucji. Przy sprzedaży tych napojów do sklepu detalicznego „C”, hurtownia „A” pobiera zapłatę za towar powiększoną o swoją marżę oraz kaucję za opakowania objęte systemem kaucyjnym w tej samej wysokości, którą zapłaciła producentowi.
Pobranie kaucji przez producenta napojów „B” oraz przez hurtownię „A” za opakowania objęte systemem kaucyjnym nie jest wliczane do podstawy opodatkowania VAT. Na etapie sprzedaży produktu w opakowaniu na napoje wartość pobranej kaucji nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Ta zasada będzie obowiązywać w całym łańcuchu dostaw – VAT z tytułu pobranej kaucji nie wystąpi również między jednostką handlu detalicznego a użytkownikiem końcowym.
Martyna Archacka
Kancelaria Wyrzykowscy
Niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady prawnej, podatkowej ani jakiejkolwiek innej formy doradztwa. Wszelkie przedstawione w nim treści wyrażają osobiste poglądy autora oraz jego wiedzę na temat omawianych zagadnień. Autor ani wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki wynikające z zastosowania się do informacji zawartych w artykule bez konsultacji z odpowiednim specjalistą.