(Ostatecznie ustawodawca wycofał się z tych zmian. Zapraszamy do zapoznania się również z artykułem: "Ustawodawca wycofał się z ograniczenia limitu płatności gotówkowych")
W ramach Polskiego Ładu, od 1 stycznia 2022 r. zmieniony zostanie limit dla transakcji gotówkowych pomiędzy przedsiębiorcami z 15 000 zł na 8 000 zł. Chodzi o art. 19 ustawy Prawo Przedsiębiorców, który obliguje do dokonywania i przyjmowania płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą za pośrednictwem rachunku płatniczego w każdym przypadku, gdy stroną transakcji jest inny przedsiębiorca oraz jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 8 000 zł (do końca 2021 r. 15 000 zł) lub równowartość tej kwoty.
Czy powyższa zmiana ma wpływ na oznaczanie faktur wyrazami „mechanizm podzielonej płatności”? Przy jakich fakturach, pominięcie mechanizmu podzielonej płatności spowoduje wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów? Jak nowy limit odnosi się do przepisów o białej liście podatników? Na te pytania znajdziesz odpowiedź poniżej.
Po pierwsze, zauważenia wymaga, że Polski Ład w tym zakresie zmienia wyłącznie wyżej wskazany przepis ustawy Prawo Przedsiębiorców. Nie zmieniono przepisów o podatkach dochodowych (PIT/CIT) w zakresie wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów, a także o podatku VAT w zakresie obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności i oznaczania faktur wyrazami „mechanizm podzielonej płatności”.
Tak więc, w niezmienionej formie pozostaje art. 108a ust. 1 UoVAT. Wciąż obligatoryjny mechanizm podzielonej płatności ma miejsce przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej. Oczywiście od obowiązku stosowania podzielonej płatności są pewne wyłączenia, ale ten artykuł nie jest temu poświęcony.
Nadto, obowiązek zamieszczenia zwrotu „mechanizm podzielonej płatności” dotyczy wyłącznie faktur, w których kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej i jednocześnie dokumentujących dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w załączniku nr 15, na rzecz podatnika.
W 2022 roku oznaczenie „mechanizm podzielonej płatności” stosujemy tak jak dotychczas – na fakturach dokumentujących sprzedaż towaru lub usługi z załącznika nr 15, gdy kwota należności ogółem na tej fakturze przekracza 15 000 zł.
Przejdźmy teraz do przepisów o podatkach dochodowych. Art. 22p ust. 1 UoCIT (analogiczny przepis jest w UoPIT – art. 15 ust. 1) wyłącza z kosztów podatkowych koszt, jeżeli płatność dotyczy transakcji określonej w art. 19 ustawy Prawo Przedsiębiorców (gdy wartość transakcji przekracza 8 000 zł zgodnie z brzmieniem od 1 stycznia 2022 r.) i:
1) została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego, lub
2) została dokonana na rachunek inny niż zawarty na białej liście podatników, a sprzedaż została potwierdzona fakturą wystawioną przez czynnego podatnika VAT, lub
3) pomimo zawarcia na fakturze wyrazów „mechanizm podzielonej płatności” zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 18a UoVAT, została dokonana z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności określonego w art. 108a ust. 1a UoVAT.
Zatem, w przypadku transakcji B2B o wartości powyżej 8 000 zł zaistnienie jednej z trzech powyższych okoliczności spowoduje wyłączenie z kosztów podatkowych. Nowy limit będzie miał zastosowanie do wyłączenia z kosztów podatkowych, jeżeli płatność zostanie dokonana bez pośrednictwa rachunku lub na rachunek spoza białej listy podatników. W kontekście trzeciego punktu stwierdzić należy, że wyłączenie z kosztów podatkowych ma miejsce jeżeli jednocześnie:
a) płatność dotyczy transakcji z art. 19 ustawy Prawo Przedsiębiorców,
b) faktura zawiera wyrazy „mechanizm podzielonej płatności”,
c) wyrazy te zostały zamieszczone zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 18a UoVAT,
d) pominięto mechanizm podzielonej płatności przy dokonywaniu przelewu,
e) płatność dotyczy mechanizm podzielonej płatności określonego w art. 108a ust. 1a UoVAT.
Art. 106e ust. 1 pkt 18a UoVAT mówi o obowiązku zamieszczenia wyrazów w przypadku wystąpienia obligatoryjnego MPP. Zaś art. 108a ust. 1a mówi o tym, kiedy taki obowiązek ma miejsce. Jak już wspomniano, od 1 stycznia 2023 r. dla powstania obowiązku zastosowania MPP wciąż należy brać pod uwagę wartość 15 000 zł.
Jeżeli faktura zostanie oznaczona wyrazami „mechanizm podzielonej płatności”, a kwota należności ogółem jest poniżej 15 000 zł, brak zapłaty z wykorzystaniem MPP nie spowoduje wyłączenia wydatku z kosztów podatkowych (o ile zapłacono przelewem na rachunek z białej listy może być kosztem).
Przykładowo, jeżeli została wystawiona faktura dokumentująca sprzedaż z załącznika nr 15 na kwotę 10 000 zł brutto z wyrazami „mechanizm podzielonej płatności” (bądź bez wyrazów) i przy płatności dokonano przelewu na rachunek zawarty na białej liście z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności, wydatek może być kosztem podatkowym zarówno do końca 2021 roku, jak również po zmianach obowiązujących od 1 stycznia 2022 r. Pomimo, że wartość transakcji przekracza 8 000 zł, płatność nie dotyczy obligatoryjnego MPP. Wyrazy „mechanizm podzielonej płatności” nie zostały zawarte na fakturze zgodnie z art. 106e UoVAT.
Tak więc, wyłączenie z kosztów podatkowych ma zastosowanie jeżeli nie zastosowano mechanizmu podzielonej płatności, gdy był obowiązkowy w przypadku danej faktury (kwota brutto z faktury przekracza 15 000 zł i dotyczy sprzedaży z załącznika nr 15).
Trudno wnioskować, czy brak zmiany limitu w ustawie o VAT wynika z przeoczenia, czy było celowym działaniem ustawodawcy. Wspomnieć można, że do końca 2020 roku również w art. 108 ust. 1a było odniesienie do ustawy Prawo Przedsiębiorców. Celem doprecyzowania, że obowiązek zastosowania MPP nie dotyczy faktur na kwotę należności ogółem równą 15 000, lecz faktur powyżej tej kwoty, wprowadzono zmianę w tym przepisie. Jeżeli nie usunięto by wcześniej odniesienia do ustawy Prawo Przedsiębiorców w ustawie o VAT to limit 8 000 dotyczyłby mechanizmu podzielonej płatności.
Być może, w najbliższym czasie ukaże się stanowisko Ministra Finansów w tej sprawie. Warto pamiętać, że podatnicy mają możliwość uzyskania indywidualnej interpretacji podatkowej. Wobec braku stanowiska MF w powyższej kwestii warto taki wniosek rozważyć.
Paweł Czaplicki
Kancelaria Wyrzykowscy