Jednostki samorządu terytorialnego są podmiotami działającymi lokalnie, zajmują się zapewnieniem najbardziej przyziemnych potrzeb mieszkańców i na pierwszy rzut oka nie wydają się być podmiotami, u których można szukać transakcji wewnątrzwspólnotowych takich jak np. importu usług opodatkowanych VAT. Nic bardziej mylnego! Sęk w tym, że nabycia usług z terytorium Unii Europejskiej mogą być dokonywane przez te jednostki organizacyjne samorządu, które nie zdają sobie sprawy z obowiązków Gminy jako podatnika VAT lub mają w tej kwestii małe doświadczenie.
Samorządy od lat i co raz chętniej uczestniczą w programach różnorodnych wymian międzynarodowych, począwszy od programu ERASMUS, Międzynarodowa Matura, zagranicznych praktyk zawodowych i międzynarodowych wymian uczniów/pracowników/reprezentantów Gminy, a kończąc na zagranicznych szkoleniach i warsztatach dla pracowników swoich jednostek. Organizacja wspomnianych przedsięwzięć zazwyczaj wiąże się z pokryciem kosztów pobytu za granicą uczestników programów oraz kosztów szkoleń, praktyk, warsztatów, kursów etc.
Jednostki organizacyjne Gminy merytorycznie odpowiedzialne za organizację poszczególnych programów z pewnością niejednokrotnie otrzymały fakturę VAT od zagranicznego kontrahenta. Czy jednak zostały one odpowiednio potraktowane? Szereg kwestii do ustalenia pojawia się kiedy okazuje się, że kontrahent, który wystawił fakturę za organizację pobytu uczniów/pracowników, itp. na zagranicznej wymianie, jest czynnym podatnikiem VAT UE. W przypadku wspomnianych przykładów faktur dokumentujących koszt organizacji pobytu edukacyjnego, pobytu szkoleniowego/warsztatowego, pobytu uczniów na praktykach zawodowych mamy do czynienia ze świadczeniem kompleksowych usług przez unijnego podatnika VAT. Co to oznacza?
Opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z kolei art. 28b ust. 1 ustawy o VAT stanowi, że miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. Oznacza to, że zakupione od zagranicznego kontrahenta będącego czynnym podatnikiem VAT UE usługi, zobowiązany jest opodatkować usługobiorca-nabywca zgodnie z obowiązującymi w kraju swojej siedziby przepisami tak jakby on sam zakupione usługi wyświadczył. UWAGA! Nabywca również musi być czynnym podatnikiem VAT UE, jednak należy pamiętać, że podatnik VAT nie może dokonywać żadnych zakupów zarówno towarów jak i usług z krajów członkowskich UE bez uprzedniej rejestracji w VAT UE. Zatem otrzymując fakturę od podmiotu z kraju członkowskiego za wyświadczone usługi Gmina ma obowiązek wykazać w swoim rozliczeniu VAT import usług i odpowiednio do obowiązujących przepisów krajowych opodatkować zakupione usługi. Oznacza to, że zarówno stawki podatkowe jak i datę powstania obowiązku podatkowego ustala się na podstawie polskich przepisów o VAT. Oczywiście faktura powinna zostać wykazana w ewidencji sprzedaży Gminy jednak ze wskazaniem swoich oryginalnych danych.
Bardzo ważna jest komunikacja wszystkich jednostek organizacyjnych Gminy z wydziałem księgowości w Urzędzie Gminy, aby faktury dokumentujące zakup usług od kontrahentów z Unii były prawidłowo opodatkowane.
Milena Załęska
Kancelaria Wyrzykowscy