Dlaczego JST mają problem przy zgłaszaniu rachunków bankowych w NIP-2 w związku z „białą listą”?

Data publikacji: 30-08-2019

W ostatnim czasie JST otrzymywały z urzędów skarbowych wezwania do złożenia wyjaśnień w zakresie zgłoszonych w aktualizacyjnych formularzach NIP-2 rachunków bankowych.

Wszystko to w związku z wykazem podmiotów, tzw. „białą listą”, który zacznie funkcjonować już od 1 września. Kontrahenci będą wówczas sprawdzać numery rachunków bankowych swoich dostawców/usługodawców, na które dokonują płatności. W związku z czym urzędu skarbowe wzywając do wyjaśnień weryfikowały listę rachunków bankowych, których zgłoszeń dokonały JST z informacjami o rachunkach, w posiadaniu których są Organy.

W przypadku Samorządów wszystko komplikuje się przez centralizację rozliczeń VAT i odrębność w zakresie pozostałych podatków, tj. PIT i CIT. Tu krótkie przypomnienie. Centralizacja VAT doprowadziła do tego, że aktualnie wyłącznie JST, dla przykładu gmina, jest podatnikiem podatku VAT. Oznacza to, że jej jednostki budżetowe i zakłady budżetowe realizują działalność gospodarczą jako gmina, uproszczając – wszystkie te jednostki posługują się wyłącznie NIP gminy. Inaczej wygląda to jednak, jeżeli chodzi o regulowanie zaliczek na podatek PIT bądź rozliczaniem podatku CIT. Zaliczki na podatek PIT za zatrudnianych pracowników reguluje każda z jednostek odrębnie, tj. posługując się swoim własnym NIP. Podobnie w przypadku podatku CIT, którego podatnikiem są zakłady budżetowe – zakłady te również rozliczają się z podatku posługując się swoim własnym NIP.

Jakie nieprawidłowości zgłaszają urzędy skarbowe? Przede wszystkim weryfikują „zdublowane” rachunki bankowe, chodzi o sytuacje, w których ten sam rachunek bankowy został zgłoszony w więcej niż jednym formularzu NIP-2 np. zakładu oraz gminy. Poproszony o wyjaśnienia podatnik zobowiązany zostaje najczęściej do przedstawienia wyjaśnień oraz przedłożenia umowy z bankiem na prowadzenie weryfikowanych rachunków bądź zaświadczenia z banku, o właścicielu danego rachunku.

Jaki obowiązek ma podatnik? Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników – podatnicy są obowiązani do dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego do naczelnika urzędu skarbowego albo organu właściwego na podstawie odrębnych przepisów. Zgłoszenia tego dokonuje się jednokrotnie, bez względu na rodzaj oraz liczbę opłacanych przez podatnika podatków. W myśl art. 9 ust. 1 podatnik ma także obowiązek aktualizowania danych objętych zgłoszeniem identyfikacyjnym przez dokonanie zgłoszenia aktualizacyjnego do naczelnika urzędu skarbowego, nie później niż w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana danych. W zakres zgłaszanych danych wchodzą również rachunki bankowe związane z prowadzoną działalnością podatnika. Niedopełnienie tego obowiązku stanowi wykroczenie skarbowe, które podlega karze grzywny.

Co można zweryfikować za pomocą takiej umowy? Organy odwołują się do zapisów umowy w kontekście właściciela rachunku. Jak wskazują, wyłącznie właściciel może dokonać zgłoszenia rachunku bankowego. Jeżeli w treści umowy, zawartej pomiędzy gminą a bankiem, danej jednostce przypisany zostanie konkretny rachunek bankowy, Organy tę właśnie jednostkę uznają za właściciela i wówczas kwestionują zgłoszenie takiego rachunku w formularzu NIP-2 gminy. Należy zwrócić jednak uwagę na to, że jednostki organizacyjne gminy, w rozumieniu przepisów prawa, nie posiadają zdolności prawnej. Zatem pojmowanie użytego w umowie pojęcia „posiadacza” jako właściciela, w stosunku do danej jednostki organizacyjnej wydaje się niewłaściwe.

Skąd wynika takie „zdublowanie” rachunku? Łatwo to wyjaśnić na przykładzie zakładu budżetowego. Zakład ten, jak wskazano wcześniej, jest płatnikiem zaliczek na PIT oraz podatnikiem podatku CIT – w obu przypadkach posługuje się własnym NIP. Natomiast wystawiając faktury w imieniu gminy bądź otrzymując je od kontrahentów posługuje się wyłącznie NIP gminy.

Przykład: zakład wystawia fakturę w treści, której wskazuje jako sprzedawcę gminę z jej NIP, oraz rachunkiem bankowym zakładu. Rachunek ten wykorzystuje w swojej działalności zarówno do rozliczeń podatku VAT, podatku CIT jak i regulowania zaliczek na podatek PIT. Nabywca otrzymując taką fakturę i sprawdzając sprzedawcę na niej wskazanego na „białej liście” posłuży się oczywiście NIP gminy. I będzie to prawidłowe działanie z jego strony, kontrahent ten będzie oczekiwał, iż do użytego przez niego NIP zidentyfikowany zostanie również widoczny na fakturze rachunek bankowy. Skoro Organy kwestionują wskazanie rachunku bankowego zakładu w formularzu NIP-2 gminy to, skoro zostanie on przypisany do NIP zakładu, nabywca nie zobaczy go na „białej liście” przy NIP gminy.

Prawidłowe wypełnienie formularza NIP-2 pozostaje problematyczne.

  • Czy właściwe będzie zgłoszenie jednego rachunku bankowego w dwóch formularzach NIP-2, tj. gminy oraz zakładu?
  • Czy właściwe będzie zgłoszenie tego rachunku wyłącznie w NIP-2 gminy?
  • Może rachunek ten powinien zostać wskazany wyłącznie w NIP-2 zakładu? W tej sytuacji pozostaje jednak pytanie, czy tak zgłoszony rachunek zostanie „dopięty” do NIP gminy na „białej liście”?

Martyna Archacka

Kancelaria Wyrzykowscy sp. z o.o.