Czy muszę odliczać VAT w każdym miesiącu, czy mogę to zrobić jednorazowo w deklaracji za styczeń roku następnego?

Data publikacji: 30-08-2021

Już wielokrotnie podczas naszej pracy spotkaliśmy się z następującym działaniem podatników, również Samorządów: „Proporcja dla naszej jednostki wynosi 5% dlatego też całe odliczenie VAT za poprzedni rok ujęliśmy w deklaracji za styczeń roku kolejnego. Nie chcieliśmy co miesiąc przygotowywać rejestrów zakupu, a może jeszcze urząd skarbowy przychodziłby na jakieś czynności gdybyśmy dokonywali tych odliczeń. A tak to wszystko jest ujęte raz w roku”.

Przestrzegamy przed takim działaniem, nie jest ono bowiem zgodne z przepisami ustawy o VAT. W ustawie jasno rozgraniczone zostały zasady dokonywania odliczeń „na bieżąco” oraz zasady dokonywania korekt podatku naliczonego, których co do zasady dokonuje się właśnie w deklaracji za styczeń. Są to zupełnie 2 różne działania.

I.    Odliczanie VAT „na bieżąco” wynika z art. 86 ustawy o VAT (ust. 10-13a)

Poza szczególnymi przypadkami, o których mowa w tym artykule ustawy, zasada generalna jest taka, że prawo do odliczenia podatku powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych towarów/usług powstał obowiązek podatkowy, nie wcześniej jednak niż w momencie otrzymania faktury. Jeżeli odliczenie nie zostanie dokonane w miesiącu, w którym prawo do odliczenia przysługuje to podatnik ma jeszcze możliwość ujęcia faktury w 3 kolejnych okresach rozliczeniowych. 

Jak wprost wynika z przepisów PRAWO do ODLICZENIA podatku powstaje zatem w określonym miesiącu, i tylko wtedy możliwe jest ujęcie faktur w rejestrze zakupu.

Przykład: Fakturę z tytułu najmu lokalu użytkowego wystawioną przez sprzedawcę 1 czerwca 2021 r. z terminem płatności do 10 czerwca, nabywca otrzymał 1 lipca. Obowiązek podatkowy u sprzedawcy powstał 1 czerwca, ponieważ fakturę nabywca otrzymał dopiero 1 lipca – pierwszym miesiącem, w którym może on ująć tą fakturę w rejestrze zakupu był lipiec (w lipcu powstało prawo do odliczenia). Nie zrobił tego, ponieważ zapomniał. Nic straconego, ma na to jeszcze kolejne 3 miesiące: sierpień, wrzesień oraz październik.

UWAGA na szczególne momenty powstania obowiązków podatkowych! Dla przykładu w przypadku sprzedawcy rozliczającego się metoda kasową dopiero moment otrzymania przez niego płatności jest momentem powstania obowiązku podatkowego. Może się zatem zdarzyć tak, że fakturę otrzymacie 25 września, jednak z odliczeniem należy wstrzymać się wówczas do momentu dokonania płatności.

II.    Korekta podatku naliczonego art. 90 ustawy o VAT

W deklaracji za styczeń roku następnego dokonuje się natomiast korekt związanych z dokonanym w poprzednim roku odliczeniem podatku bądź zmianą przeznaczenia nabytych wtedy towarów/usług, a także korekt rocznych/wieloletnich środków trwałych.

Temat jest dosyć obszerny, ujmując jego istotę w skrócie należy wskazać, iż w tej deklaracji będzie ujęta korekta (zwiększenie/zmniejszenie) odliczonego podatku VAT w ciągu poprzedniego roku/lat w związku ze zmianą proporcji (współczynnik/prewspółczynnik).

Załóżmy, że w 2021 roku dokonywano odliczeń podatku zgodnie z proporcją 15%, po zakończeniu tego roku nowa proporcja wyniesie natomiast 17% - oznacza to, że w deklaracji za styczeń ujęta zostanie wyłącznie zwiększenie odliczenia o 2 punkty procentowe. Na liczbach wyglądałoby to następująco: w 2021 roku odliczono w sumie 20 287,50 zł tytułem VAT od wydatków bieżących (135 250,00x15%). Proporcja za dane z 2021 roku wyniosła 17%, odliczone powinno zostać zatem 22 992,50 zł (135 250,00x17%). W deklaracji za styczeń tytułem korekty podatku wskazać należy wówczas kwotę 2 705,00.

UWAGA! Przedstawione rozliczenie kwotowe jest znacznie uproszczone w tym przypadku, nie należy stosować go wprost, gdyż odliczenia mogą dotyczyć środków trwałych, korekt nie jednorazowych a wieloletnich, itd.

Podsumowując, nie jest dopuszczone przepisami ustawy o VAT postępowanie takie, aby nie dokonywać odliczeń w poszczególnych okresach rozliczeniowych, a zbiorczą kwotę odliczenia VAT ujmować wyłącznie w deklaracji za styczeń roku następnego, po zakończonym roku.

Martyna Archacka
Kancelaria Wyrzykowscy