Jak czytamy na stronie gov.pl Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych (RFIL) „to program, w ramach którego rządowe środki trafiają do gmin, powiatów i miast w całej Polsce na inwestycje bliskie ludziom. Wsparcie jest bezzwrotne i pochodzi z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19”.
Samorządy mogą występować w roli podatnika VAT, co oznacza, że niektóre nabywane przez nie towary bądź usługi mogą być wykorzystywane do świadczenia czynności opodatkowanych. W związku z czym od takiego wydatku przysługuje Samorządowi prawo do odliczenia podatku VAT w pełni bądź zgodnie z ustaloną proporcją.
Załóżmy więc, że Ośrodek Sportu i Rekreacji nabywa maszynę do czyszczenia basenu – występuje związek z czynnościami mieszanymi, Samorządowi przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT zgodnie z proporcją Ośrodka. Zakup został sfinansowany w całości ze środków uzyskanych w ramach programu RFIL, Samorząd uzyskał finansowanie zewnętrzne zarówno na wartość netto jak i wartość podatku VAT wynikające z faktury zakupu.
Czy Samorząd mógł uzyskać dofinansowanie na tą część podatku VAT, co do której Samorządowi przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT?
Czy jeśli Samorząd uzyskał dofinansowanie na całą wartość podatku VAT, to może odliczyć podatek VAT w deklaracji podatkowej?
Z informacji znajdujących się na stronie internetowej dotyczących tego programu jedyna wzmianka o VAT to pytanie: ʺCzy środki z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych mogą być przeznaczone na pokrycie VAT? (czy w odniesieniu do podatku VAT obowiązują jakieś odrębne inne wytyczne?)ʺ, na które udzielono następującej odpowiedzi: ʺNie określono konkretnie, jakie tytuły zobowiązań związanych z inwestycjami mogą być pokrywane z środków wsparcia. Wspierana jest cała inwestycja, razem z podatkiem VAT, jeżeli stanowi on koszt inwestycji (JST jest podatnikiem podatku VAT, więc podatek VAT podlega rozliczeniu z urzędem skarbowym)ʺ.
Wynika z tego jedynie to, że dofinansowany może być również VAT, jeżeli jest on kosztem dla JST, jest kosztem gdy nie jest odliczony a finalnie poniesiony przez jednostkę. Jednakże odpowiedź nie jest sformułowana jednoznacznie, nie wiadomo co zrobić gdy prawo do odliczenia jest ale Samorząd z niego rezygnuje.
Pod koniec lutego do Ministra Finansów skierowane zostało pytanie odnośnie tego jak należy traktować podatek VAT w kontekście kwalifikowalności VAT. Do dziś bez odpowiedzi. Na początku marca do Ministra Finansów zgłoszono również interpelację w sprawie wątpliwości dotyczących kwalifikowalności VAT w ramach tego programu – do dziś bez odpowiedzi. Pytania jakie zadano:
1. Czy środki z RFIL otrzymane przez jednostki samorządu terytorialnego na dofinansowanie realizacji inwestycji mogą stanowić kwotę netto czy brutto wydatków ponoszonych na zadania inwestycyjne w przypadku, gdy jednostkom samorządu terytorialnego będzie przysługiwało prawo do odliczenia (w części lub w całości) podatku VAT naliczonego od podmiotowych wydatków?
2. Czy jeśli przyznane środki RFIL zostaną przeznaczone na sfinansowanie (w całości lub części) wydatków inwestycyjnych również w zakresie VAT, a następnie okaże się, że danej JST przysługiwało pełne lub częściowe prawo do odliczenia tak sfinansowanego podatku, to czy:
- Dochodzi w takim przypadku do tzw. podwójnego finansowania, a co za tym idzie negatywnych konsekwencji w zakresie dyscypliny finansów publicznych?
- Zachodzi obowiązek zwrotu środków z RFIL w zakresie w jakim podatek VAT został odliczony?
- Czy też jeśli przyznane środki z RFIL zostaną uznane za kwotę netto w powyższym przypadku, czy jednostki samorządu terytorialnego mogą przeznaczyć potencjalną kwotę nadwyżki środków pochodzących z dofinansowania (różnicę pomiędzy kwotą przyznanego dofinansowania, a wartością netto inwestycji) na realizację innych projektów inwestycyjnych?
Zdecydowanie nie zalecamy wnioskować o dofinansowanie również na kwotę podatku VAT i jednocześnie dokonać odliczenia tego podatku – klasyczny przykład podwójnego finansowania.
Czekamy zatem z niecierpliwością na stanowisko ministerstwa, o którym będziemy informować. Oczywiście, odpowiedź na interpelację nie będzie stanowiła źródła prawa, aczkolwiek będzie pewną wskazówką dla Samorządów. Sytuacja z kwalifikowalnością w tym programie jest kolejną sytuacją, w której ktoś zapomniał o specyfice funkcjonowania Samorządów.
Kancelaria Wyrzykowscy
Martyna Archacka