Kwestia tego czy dotacje otrzymywane przez Samorządy na realizację projektów – montaż instalacji odnawialnych źródeł energii oraz usuwanie azbestu na/z nieruchomości mieszkańców – powinny być opodatkowane podatkiem VAT czy też nie powinny, miała być przedmiotem uchwały NSA, 16 kwietnia NSA wydał jednak postanowienia o przekazaniu następujących pytań do TSUE:
1) Czy (…) należy uznać za podatnika VAT gminę (organ władzy publicznej) w zakresie realizacji programu usuwania azbestu z nieruchomości znajdujących się na terenie tej gminy, stanowiących własność mieszkańców, którzy nie ponoszą z tego tytułu żadnych wydatków? Czy też taka działalność stanowi aktywność gminy jako organu władzy publicznej, podejmowaną w celu realizacji jej zadań, służących ochronie zdrowia i życia mieszkańców oraz ochronie środowiska, w związku z którą gmina nie jest uważana za podatnika VAT?
2) Czy (…) gmina (organ władzy publicznej) działa w charakterze podatnika VAT realizując projekt, którego celem jest zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii, poprzez zobowiązanie się na mocy zawartej z właścicielami nieruchomości umowy cywilnoprawnej do wykonania i montażu systemów odnawialnych źródeł energii na ich nieruchomościach, oraz - po upływie określonego czasu - do przekazania własności tych systemów na rzecz właścicieli nieruchomości? W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie pierwsze, czy do podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 73 tej dyrektywy należy wliczyć otrzymane przez gminę (organ władzy publicznej) dofinansowanie ze środków europejskich na realizację projektów dotyczących odnawialnych źródeł energii?
Przybliżmy po krótce o co chodzi…
Samorządy wspierają swoich mieszkańców w organizacji montażu na ich nieruchomościach instalacji odnawialnych źródeł energii (pompy ciepła, fotowoltaika, solary). Zawiera z zainteresowanymi mieszkańcami umowy cywilnoprawne bądź pobiera pisemne zgłoszenia udziału w Projekcie. JST wyłania wykonawców w drodze przetargu i przeprowadza całą organizację tego Projektu. Mieszkaniec zobowiązany jest do wpłaty wkładu własnego (stanowiącego określony procent wartości netto instalacji). Pozostała część wydatków na Projekt pokrywana jest z dotacji oraz środków własnych JST.
Bezpieczniejszym podejściem, często stosowanym przez Samorządy, jest opodatkowanie zarówno wpłat mieszkańców jak i otrzymanej dotacji – takie stanowisko przedstawiają Organy podatkowe, tj. konieczność opodatkowania takich płatności.
W przypadku azbestu sytuacja jest inna – Samorządy odbierają bowiem azbest z nieruchomości mieszkańców bez żadnej odpłatności z ich strony, natomiast otrzymują na ten cel dotację, często do całkowitej wartości Projektu – i tutaj również Organy podatkowe wskazują, że taką dotację należy opodatkować… Jednak w którym momencie dochodzi do czynności opodatkowanej?
Coraz częściej Samorządy nie są uznawane za organy władzy publicznej a za podatnika podatku VAT. Najlepszą opcją dla Samorządu jest na ten moment uzyskanie interpretacji indywidualnej, z dużym prawdopodobieństwem będzie ona wskazywała na działanie JST w charakterze podatnika VAT, niestety na stanowisko TSUE przyjdzie nam jeszcze poczekać a do interpretacji należałoby się zastosować… Czy wyrok TSUE będzie korzystny dla Samorządów? Jedno z postanowień NSA dotyczy sprawy prowadzonej dla klienta naszej Kancelarii, tym bardziej czekamy zatem na rozstrzygnięcie. Będziemy Państwa o tym informowali.
Martyna Archacka
Kancelaria Wyrzykowscy