Czy samorządy powinny stosować jednocześnie prewspółczynnik i proporcję 50% celem odliczenia podatku VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi?
Zdaniem organu podatkowego, tak – konieczne jest stosowanie obu tych proporcji. Przeciwny pogląd wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oraz w Krakowie.
Trochę ogólnie o podatku VAT od pojazdów samochodowych …
Zasadą jest, że dla wydatków związanych z pojazdami samochodowymi podatnicy stosują odliczenie podatku VAT w wysokości 50%. Proporcja ta została przewidziana w art. 86a ustawy o podatku od towarów i usług. Podatnicy mogą odliczać 100% podatku VAT, jeżeli pojazdy samochodowe są uznane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej (a podatnik prowadzi wyłącznie sprzedaż opodatkowaną podatkiem VAT). Przepisy regulują warunki jakie muszą zostać spełnione, by możliwe było stwierdzenie, że pojazd jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej. Jeżeli nie są one spełnione, konieczne jest stosowanie proporcji 50%.
Idea tego rozwiązania miała na celu odzwierciedlenie podatku VAT przypadającego na działalność gospodarczą i wykluczenie odliczenia tej części podatku VAT, która jest związana z celami prywatnymi. Ustawodawca jednak nie wspomina w przepisie o wykorzystywaniu pojazdów do celów prywatnych, ale o wykorzystywaniu wyłącznie do działalności gospodarczej, na co zwrócił uwagę Sąd w wyroku opisanym w dalszej części. Czy w takim razie, jeżeli samorządy wykorzystują pojazdy samochodowe do działalności gospodarczej i działalności w charakterze organu władzy publicznej, wyłączonej z opodatkowania, to wówczas należy stosować proporcję 50% i dodatkowo prewspółczynnik?
Na jakim stanowisku stoi organ podatkowy?
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej twierdzi, że podatek VAT od wydatków na pojazdy samochodowe wykorzystywane samorządy mogą odliczać prewspółczynnikiem i dodatkowo proporcją 50%, czyli w wysokości połowy prewspółczynnika. Przykładowo, takie stanowisko wyraził w niedawno wydanej interpretacji indywidualnej z dnia 1 grudnia 2022 r.
„W sytuacji, gdy ponoszą Państwo wydatki na nabycie i eksploatację pojazdów samochodowych, które będą wykorzystywane do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług związanych z prowadzoną przez Gminę działalnością gospodarczą oraz niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to jest wykorzystywania pojazdów do realizacji innych zadań wynikających z przepisów prawa (realizacja zadań własnych i zleconych), będzie przysługiwać Państwu prawo do częściowego odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki poniesione na pojazdy samochodowe. W celu obliczenia podatku podlegającego odliczeniu będą Państwo zobowiązani ustalić proporcję na zasadach określonych w art. 86 ust. 2a i następne ustawy i rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r., a następnie do tak wyliczonej kwoty zastosować uregulowania wynikające z art. 86a ust. 1 ustawy (tj. pomniejszyć ją o 50%).”
Stanowisko to jest niezmienne od lat, gdyż takie samo stanowisko organ podatkowy wyraził w interpretacji z dnia 14 sierpnia 2018 roku.
Co uznały wojewódzkie sądy administracyjne?
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 24 czerwca 2022 roku oraz WSA w Krakowie z dnia 9 lutego 2023 r. rodzą nadzieję na zmianę tego podejścia. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu proporcja 50% ma zastosowanie zawsze, gdy pojazdy samochodowe nie są uznane za wykorzystywane wyłącznie do celów działalności gospodarczej - są wykorzystywane także do innych celów, niezależnie od tego, czy są to cele prywatne, czy też inne. Zgodnie z wyrokiem, skoro podatnik wykorzystuje pojazdy samochodowe zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i celów innych niż działalność gospodarcza, to do odliczenia przez niego podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z pojazdami samochodowymi ma zastosowanie proporcja 50%. Nie ma znaczenia to, czy pojazdy samochodowe mogą być wykorzystywane do celów prywatnych. Oznacza to, że nie stosuje się jednocześnie prewspółczynnika i proporcji 50%. Nie zmienia to jednak faktu, że jeżeli pojazdy są wykorzystywane również do sprzedaży zwolnionej od podatku (podatnik prowadzi sprzedaż opodatkowaną i zwolnioną) to oprócz proporcji 50% będzie należało zastosować również współczynnik sprzedaży.
Komentarz
Nie ulega wątpliwości, że stanowisko Sądu jest korzystne dla samorządów. Przyjmijmy, że dana jednostka prowadzi wyłącznie sprzedaż opodatkowaną i działalność niepodlegającą opodatkowaniu. Jej prewspółczynnik wynosi 10%. Zgodnie z podejściem fiskusa od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi przysługuje jej prawo do odliczenia w wysokości 5%, czyli obu proporcji: 10% i 50%. Przyjmując podejście zaprezentowane przez WSA jednostka mogłaby odliczać 50% podatku VAT. Interpretacja Sądu oznacza, że o ile od większości wydatków samorządy odliczałyby VAT wyłącznie prewspółczynnikiem (w tym przykładzie 10%), to od wydatków samochodowych odliczałyby 50% podatku VAT, bez względu na to, ile wynosi prewspółczynnik. Bardzo ciekawe jest to, jak wypowie się Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie.
Mając na uwadze ten wyrok warto rozważyć złożenie wniosku o własną interpretację indywidualną i skierowanie skargi do sądu.
Paweł Czaplicki
Kancelaria Wyrzykowscy