Czasami zdarza się, że konsumenci kupują towary na prywatne cele, ale dopiero za jakiś czas orientują się, że przydałaby się im faktura. Chodzi oczywiście o faktury wystawiane na osoby fizyczne, a nie przedsiębiorców. Sprzedawcy mają wówczas wątpliwość, czy mogą taką fakturę wystawić, zwłaszcza jeżeli minęło kilka tygodni.
Po pierwsze należy mieć na uwadze, że różnią się zasady wystawiania faktur na przedsiębiorców i konsumentów. Należy pamiętać, że gdy nabywcami są konsumenci brak numeru NIP na paragonie nie jest przeszkodą do wystawienia faktury. Zasadniczo, sprzedaż na rzecz konsumentów podlega ewidencji na kasie rejestrującej, zaś obowiązek wystawienia faktury występuje wówczas, gdy nabywca zgłosi sprzedawcy żądanie jej wystawienia.
Konsument ma 3 miesiące, licząc od końca miesiąca w którym dokonał zakupu na zgłoszenie żądania wystawienia faktury. Jeżeli zatem konsument kupi towar 2 czerwca, może zwrócić się do sprzedawcy w terminie do 30 września o fakturę i wówczas sprzedawca nie ma prawa odmówić tej osobie wystawienia faktury. Obowiązek wystawienia faktury wynika z art. 106b ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług. Wyjątkiem od tej zasady jest między innymi sprzedaż, dla której obowiązek podatkowy powstaje w dacie wystawienia faktury (np. dostawa energii elektrycznej, usługi telekomunikacyjne, najem). W większości jednak przypadków jest obowiązek wystawienia faktury, gdyż żądanie zostanie zgłoszone w termin 3-miesięcznym. Warto również wiedzieć, że przepisy nie stoją na przeszkodzie, by sprzedawca wystawił fakturę, gdy konsument zwróci się o nią później niż w terminie 3 miesięcy. Przepisy mówią o braku prawa do odmowy wystawienia faktury, gdy żądanie zostanie skierowane w terminie trzech miesięcy, zaś po upływie tego terminu sprzedawca może wystawić fakturę, ale nie musi. Wielu sprzedawców wystawia faktury nawet po upływie roku od zakupu. Jest to jak najbardziej dozwolone.
Terminy, w jakich sprzedawca powinien wystawić fakturę zostały uregulowane w art. 106i ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług. Są one uzależnione od dnia otrzymania żądania wystawienia faktury. Jeżeli zakup towaru i zgłoszenie żądania ma miejsce w tym samym miesiącu, to wówczas sprzedawca ma obowiązek wystawić fakturę do 15. dnia następnego miesiąca. Jeżeli żądanie wystawienia faktury zostanie zgłoszone później to wówczas sprzedawca ma 15 dni na wystawienie faktury od dnia zgłoszenia żądania. Jeżeli konsument kupił towar 2 czerwca i najpóźniej w dniu 30 czerwca zgłosi sprzedawcy żądanie wystawienia faktury, sprzedawca ma obowiązek ją wystawić do 15 lipca. Jeżeli konsument zgłosi żądanie wystawienia faktury 10 lipca to wówczas sprzedawca ma obowiązek wystawić fakturę najpóźniej 25 lipca, gdyż w tym dniu mija 15-sty dzień od dnia zgłoszenia.
Podsumowując, gdy konsument kupił towar 2 czerwca, może zgłosić się o fakturę nawet 30 września (w tym dniu mijają 3 miesiące, licząc od ostatniego dnia miesiąca, w którym konsument kupił towar), a sprzedawca będzie miał wówczas obowiązek wystawić fakturę tej osobie najpóźniej 15 października (w tym dniu mija 15-sty dzień od otrzymania zgłoszenia).
Skoro już mowa o fakturach wystawianych osobom fizycznym to warto również zaznaczyć, że na fakturach wystawianych konsumentom nie ma obowiązku wskazywania numeru PESEL nabywcy. Żadne przepisy nie obligują do podawania numeru PESEL nabywców, tak więc sprzedawca nie ma prawa żądać podania tego numeru i uwarunkować od tego wystawienia faktury.
Paweł Czaplicki
Kancelaria Wyrzykowscy