W kontekście odliczenia podatku VAT ważne jest, czy podatnik nabył usługę gastronomiczną czy cateringową – w niniejszym artykule wyjaśniamy dlaczego.
Dla potrzeb artykułu założyć należy, że nabywcą usług jest podatnik VAT czynny, który nabywa usługę na potrzeby realizowanej działalności gospodarczej (działalność opodatkowana VAT) – tj. przysługuje mu prawo do odliczenia podatku VAT na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.
Mimo związku nabywanych usług z działalnością gospodarczą (opodatkowaną) w określonych ustawą sytuacjach odliczenia podatku VAT dokonać nie można. Jedną z takich sytuacji jest m.in. nabycie usług gastronomicznych (art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT). Oczywiście i od tej zasady, że odliczenia takiego dokonać nie można są wyjątki. Odliczenia podatku generalnie dokonać nie można od nabycia usług gastronomicznych, jednak, jeśli są to nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów (nabycia dokonane przez podatników świadczących usługi przewozu osób) to odliczenia dokonać już można.
Z tego wynika, że jeśli podatnik nie jest podatnikiem świadczącym usługi przewozu osób to podatku VAT od nabycia usługi gastronomicznej generalnie odliczyć nie może. Co zatem z usługą cateringową?
W przepisach ustawy o VAT nie ma definicji usług gastronomicznych i cateringowych. Posiłkując się definicjami ze Słownika języka polskiego PWN przyjąć należy, że:
- gastronomia to działalność produkcyjno-usługowa, obejmująca prowadzenie restauracji, barów itp., a także sztuka przyrządzania potraw;
- catering to usługa polegająca na przygotowywaniu i dostarczaniu na zamówienie gotowych potraw lub na organizacji przyjęć.
Usługą gastronomiczną będzie zatem przygotowanie i podanie posiłku na miejscu, np. w restauracji. Usługą cateringową będzie przygotowanie i podanie posiłku „na wynos” bądź w miejscu poza własnym lokalem. Na bazie analizy tych definicji okazuje się, że usługa gastronomiczna i cateringowa to dwie odrębne usługi. Zatem zakaz odliczania podatku od nabycia usług gastronomicznych nie dotyczy nabywania usług cateringowych, o ile oczywiście nabywana usługa jest związana z realizacją czynności opodatkowanych VAT.
Skoro już wiadomo na czym polega różnica pomiędzy tymi usługami, warto zaznaczyć, że istotne jest właściwe i precyzyjne określenie przedmiotu usługi na fakturze VAT. Podmiot wystawiający fakturę powinien wprost wskazać, czy świadczy usługę gastronomiczną czy cateringową. Jeżeli na fakturze w opisie usługi wskazano np. wyłącznie „Konsumpcja”, to w istocie nie wiadomo do jakiej usługi doszło. Nie wystarczy adnotacja odręczna dokonana przez nabywcę, że był to catering, nie wystarczą ustne wyjaśnienia czy dodatkowe oświadczenie którejś ze stron zapisane na kartce. Z treści faktury (ewentualnie umowy do tej faktury czy dokumentu stanowiącego potwierdzenie zamówienia) powinno jednoznacznie wynikać, czy wyświadczono usługę gastronomiczną czy cateringową.
To jak ważne jest właściwe określenie przedmiotu usługi na fakturze wynika m.in. z interpretacji indywidualnych wydanych 5/04/2022:
- sygn. 0111-KDIB3-1.4012.13.2022.1.AB, gdzie organ wskazał, że „(...) faktura to sformalizowany dokument sporządzany przez sprzedawcę, potwierdzający dokonanie sprzedaży określonych w jej treści towarów bądź usług i odzwierciedlający rzeczywisty obrót gospodarczy. Podkreślić należy, że to na wystawcy spoczywa obowiązek jej prawidłowego sporządzenia oraz określenia przedmiotu opodatkowania. Oznacza to, że nazwa towaru lub usługi powinna pozostawać w zgodzie ze stanem faktycznym, odzwierciedlając charakter danej czynności. Analiza przedstawionych okoliczności faktycznych sprawy w kontekście obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa oraz powołanych orzeczeń TSUE prowadzi do wniosku, że z uwagi na przepis art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy nie przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu posiłków dla pracowników fizycznych, udokumentowanych fakturą, na której widnieje nazwa towaru/usługi: „usługa gastronomiczna””;
- sygn. 0111-KDIB3-1.4012.8.2022.1.KO, gdzie organ wskazał, że „(…) jeżeli usługodawca zakwalifikował świadczoną przez siebie usługę jako usługę gastronomiczną i w taki sposób wykazał ją na fakturze, nie będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia VAT. W przypadku kwestionowania charakteru nabytej usługi, jeżeli faktycznie polegała ona na dostarczeniu żywności i zrealizowana została poza lokalem sprzedawcy, możecie Państwo zwrócić się do sprzedawcy o wystawienie faktury korygującej, z której jednoznacznie wynikać będzie, że doszło do transakcji, której przedmiotem jest nabycie posiłku profilaktycznego, a nie jak zostało to pierwotnie wskazane, usługa gastronomiczna. Dopiero wówczas będziecie Państwo mogli skorzystać z prawa do odliczenia wykazanego na fakturze podatku VAT. Analiza okoliczności faktycznych sprawy w kontekście obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa oraz powołanych orzeczeń TSUE pozwala stwierdzić, że nie przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu posiłków profilaktycznych dla pracowników fizycznych, udokumentowanych fakturą, na której widnieje nazwa towaru/usługi: "usługa gastronomiczna"”.
Co zrobić, gdy otrzymano fakturę z adnotacją „konsumpcja”? Należy zgłosić się do podmiotu ją wystawiającego o wystawienie faktury korygującej i doprecyzowanie przedmiotu usługi – usługa gastronomiczna czy cateringowa. Należy pamiętać, że nabywca nie może wystawić noty korygującej do danych dotyczących zakresu wykonanych usług. Może ją wystawić natomiast do samej nazwy usługi. Ponieważ w omawianym przypadku określenie usługi jest kluczowe zaleca się, aby takiej korekty dokonał sprzedawca. Chyba, że nabywca posiada, inne niż faktura, dokumenty potwierdzające zakres świadczonej usługi (umowę, zamówienie), z których jednoznacznie wynika, że przedmiotem usługi był catering bądź gastronomia, i niezgodność faktury z takim dokumentem jest jedynie konsekwencją pomyłki.
Martyna Archacka
Kancelaria Wyrzykowscy