25 marca 2021 roku NSA wskazał, że „usługa wypożyczenia przez miasto roweru miejskiego, wymagająca dokonania zapłaty tzw. opłaty inicjalnej, ma charakter odpłatny - w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. w zw. z art. 8 ust. 1 u.p.t.u. - i wykonywana jest przez miasto jako podatnika w ramach działalności gospodarczej (art. 15 ust. 1 i 2 u.p.t.u.), bez względu na to, że pobór opłaty za korzystanie z wypożyczonego roweru dokonywany jest dopiero po przekroczeniu określonego limitu czasu”.
Stan faktyczny przedstawiony w interpretacji indywidualnej:
Miasto za pośrednictwem spółki stworzyło sieć stacji rowerowych wraz z kompletnym wyposażeniem (w tym z systemem informatycznym oraz niezbędnymi licencjami), która jest wykorzystywana do odpłatnego wypożyczania rowerów na rzecz zainteresowanych podmiotów. Zgodnie z regulaminem aby korzystać z systemu wypożyczania roweru miejskiego podmiot jest zobowiązany do rejestracji w systemie informatycznym i akceptacji regulaminu korzystania z rowerów miejskich. Dodatkowo konieczne jest dokonanie zapłaty tzw. opłaty inicjalnej w wysokości minimum 10 zł, która jest niezbędna do aktywacji konta i wypożyczenia roweru miejskiego. Wpłacona kwota jest wykorzystywana jako zapłata za korzystanie z roweru miejskiego, gdy użytkownik wypożyczy rower na czas powyżej 20 albo 40 minut. Zgodnie bowiem z cennikiem, zamieszczonym na ww. stronie internetowej, w celu zachęcenia mieszkańców i turystów do korzystania z rowerów, pierwsze 20 /40 minut jest bezpłatne.
Stanowisko organu podatkowego:
Organ stwierdził, że świadczenie ww. usługi w ramach bezpłatnego limitu w czasie nieprzekraczającym 20 /40 minut jest wykonywane przez miasto na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT w reżimie publicznoprawnym, a co za tym idzie poza sferą działalności gospodarczej miasta.
Stanowisko sądu I instancji:
Sąd wskazał, iż „nie znajduje uzasadnienia stanowisko organu, iż świadczenie usługi do 20 lub 40 minut jest wykonywane w reżimie publicznoprawnym i, z tego względu - leży poza sferą działalności gospodarczej miasta, w konsekwencji - miasto powinno uwzględnić przepis art. 86 ust. 2a u.p.t.u. Organ skupił się na podziale świadczonych usług w zależności do okresu ich świadczenia, gdyż ta okoliczność decyduje, czy jest to usługa odpłatna lub bezpłatna. Jednakże, jest to jedynie jeden z elementów, przy tożsamości pozostałych w ramach zawieranych umów cywilnoprawnych, nie może być zatem decydujący, szczególnie, iż zadania gminy mogą być wykonywane w ramach działalności gospodarczej lub poza nią, co dyskwalifikuje także argumentację organu związaną z wykonywaniem zadań własnych jednostki”.
Argumentacja NSA przedstawiona w wyroku opiera się na wskazaniu Miasta, że skoro do aktywacji konta i wypożyczenia roweru miejskiego konieczne jest dokonanie zapłaty tzw. opłaty inicjalnej w wysokości minimum 10 zł to właśnie ten aspekt stanowi o odpłatności – bez uiszczenia tej opłaty klient nie mógłby bowiem wypożyczyć roweru nawet na okres czasu do 20/40 minut.
NSA zauważył to, że o tym czy Miasto działa w ramach działalności gospodarczej czy poza nią decyduje to czy wykonuje ją jako organ władzy publicznej czy jako podatnik a nie odpłatność/nieodpłatność danej usługi. I dalej wskazał w jaki sposób należy charakteryzować JST jako organ władzy publicznej, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT „Gminę (miasto), jako podmiot prawa publicznego, działający jako organ władzy publicznej, cechują m.in. takie przymioty, jak: stanowienie przepisów, realizowanie zadań publicznych w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, dysponowanie w ramach sprawowania władzy publicznej władztwem administracyjnym. Przez formy władcze (imperium) działania administracji rozumie się czynności, które opierają się na władztwie, a zatem możliwości jednostronnego rozstrzygania przez organ o sferze praw i obowiązków drugiej strony stosunku prawnego oraz stosowania środków przymusu państwowego. Jeżeli zatem gmina (miasto), realizując zadania publiczne (zadania administracji publicznej), mające na celu korzyść ogółu, korzysta ze środków prawnych o charakterze władczym, właściwych władzy państwowej, działa jako organ władzy publicznej, pozostając w tym zakresie poza opodatkowaniem VAT, czyli nie będąc podatnikiem tego podatku”.
Wskazał również, ze przy takim wykorzystywaniu infrastruktury rowerowej, tj. wyłącznie do działalności gospodarczej opodatkowanej 23% VAT Miastu przysługuje pełne prawo do odliczenia tego podatku.
Działalność w zakresie wypożyczania rowerów to kolejny przykład działalności JST, w której stanowiska organów podatkowych są niekorzystne dla Samorządów – jeżeli chodzi o prawo do odliczenia podatku VAT. Podejmując się realizacji takiej działalności i korzystania ze 100% prawa do odliczania podatku VAT warto wystąpić o interpretację indywidualną, która zapewne wskaże na prawo do odliczenia zgodnie z proporcją. Następnie zaskarżyć jej wynik, wstąpić na drogę postępowania sądowo-administracyjnego i uzyskać podobne jak wyżej stanowisko sądu – na wypadek kontroli ze strony organu podatkowego.
Martyna Archacka
Kancelaria Wyrzykowscy