Trybunał w sentencji swojego orzeczenia, wskazał:
Art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1170) rozumiany w ten sposób, że o związaniu gruntu, budynku lub budowli z prowadzeniem działalności gospodarczej decyduje wyłącznie posiadanie gruntu, budynku lub budowli przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Ze strony naszych Klientów samorządowych posypały się pytania, na które odpowiada mec. Justyna Jabłonka:
Czy Państwa zdaniem wyrok dotyczy tylko osób fizycznych czy również spółek?
W mojej opinii wyrok ten będą mogły również wykorzystać osoby prawne, tj. spółki, gdyż TK wskazał, iż art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. uzależniają opodatkowanie podatkiem od nieruchomości w wyższej stawce, która jest przypisana nieruchomościom związanym z prowadzeniem działalności gospodarczej, wyłącznie od posiadania gruntu, budynku lub budowli przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Dalej, jak wskazuje, art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l., w swoim literalnym brzmieniu, nie uwzględnia przy tym tego czy dana nieruchomość jest faktycznie lub może być potencjalnie wykorzystywana na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej. Regulacja art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. powoduje objęcie definicją legalną gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, a co za tym idzie opodatkowanie wyższą stawką podatkową, wszystkich (z wyjątkiem określonych w art. 1a ust. 2a u.p.o.l.) nieruchomości będących w posiadaniu podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, niezależnie od tego czy podatnik faktycznie wykorzystuje je lub mógłby je wykorzystywać w swojej działalności gospodarczej. Tak rozumiany zaskarżony przepis powoduje, że sam fakt posiadania nieruchomości przez podatnika prowadzącego działalność gospodarczą implikuje konieczność zapłaty podatku w wyższej stawce. Ustawodawca nie odróżnia zatem dla celów zapłaty podatku od nieruchomości sytuacji podatników posiadających nieruchomości i wykorzystujących je do prowadzenia działalności gospodarczej oraz podatników posiadających nieruchomości, którzy nie wykorzystują ich do prowadzenia działalności gospodarczej. Obie grupy przedsiębiorców będą zobowiązane do zapłaty podatku w stawce wyższej, przypisanej nieruchomościom związanym z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Faktem jest, iż Trybunał podkreślił, iż brak tego rozróżnienia dotyka szczególnie przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, które występują w obrocie prawnym w dwojakim charakterze: jako osoby prywatne (a więc w zakresie swojego majątku osobistego) oraz jako przedsiębiorcy.
Jednakże, końcowo, jak wskazał TK, w uzasadnieniu: Zastosowanie wyższej stawki podatkowej dla nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a oraz art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. b u.p.o.l.) wyłącznie na podstawie kryterium posiadania danej nieruchomości przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą stanowi nieproporcjonalną ingerencję w prawo do własności tych podmiotów.
Odwołując się do definicji ustawowych ,,Przedsiębiorcy’’ z ustawy Prawo Przedsiębiorców: Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą, definicja ta jest tożsama z definicją z Kodeksu Cywilnego.
Z kolei jeśli chodzi o działalności gospodarczą, jak stanowi art. 9 ustawy Prawo Przedsiębiorców: ,,Przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą (…)’’. Zatem pod stwierdzeniem działalność gospodarcza kryje się wszelka działalności wykonywana przez Przedsiębiorców, nie tylko poprzez wpis do CEiDG.
Wskazuję również, iż są już pierwsze wyroki NSA o sygnaturach: III FSK 895/21, III FSK 896/21, III FSK 897/21 III FSK 898/21 III FSK 899/21, w których NSA wskazuje, że wyrok TK z dnia 24 lutego 2021 r. ma uniwersalne znaczenie: zawarta w sentencji tego wyroku wypowiedź odnosi się do gruntów, budynków i budowli będących w posiadaniu wszystkich przedsiębiorców lub innych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, bez względu na formę prawną. Różnicowanie w tym względzie podatników nie znajdowałoby zresztą żadnego uzasadnienia z punktu widzenia zasady równości wobec prawa.
Czy przedsiębiorcy posiadający na przykład dwie działki, zakupione na prowadzenie działalności i w ten sposób wykazywane do tej pory, mogą teraz powołując się na ten wyrok, jedną z działek opodatkować mniejszą kwotą, twierdząc, że nie prowadza już na niej działalności (oczywiście nie ma tam budynku mieszkalnego)?
Tutaj, chociaż z wyroku można wywodzić, iż Przedsiębiorcy posiadający nieruchomości, z których nie korzystają w działalności gospodarczej, będą mogli płacić niższy podatek, trzeba jednak brać pod uwagę, iż organ podatkowy, w tym przypadku Wójt, Burmistrz, Prezydent będzie mógł przeprowadzić postępowanie podatkowe w celu sprawdzenia czy rzeczywiście dana nieruchomości nie jest wykorzystywana do celów działalności gospodarczej.
Trzeba również brać pod uwagę możliwość złożenia korekty przez takich Przedsiębiorców 5 lat wstecz, zgodnie z terminem przedawnienia z Ordynacji Podatkowej.
Adw. Justyna Jabłonka
Kancelaria Wyrzykowscy