Dlaczego jeden pojazd zbyty przez samorząd może być opodatkowany podatkiem VAT a inny pojazd już nie?
„Jako gmina sprzedaliśmy pojazd, który wykorzystywaliśmy do napraw sieci wodociągowych, wystawiliśmy fakturę a wartość sprzedaży wykazaliśmy w deklaracji VAT. Teraz planujemy sprzedaż pojazdu straży pożarnej i mamy to zrobić na podstawie samej umowy, bez faktury? Dlaczego?” – takie pytania do nas trafiają, odpowiadamy również tutaj.
Samorząd, jak już wszyscy wiemy jest o tyle specyficznym przedsiębiorstwem, że czasem nim jest a czasem nie. Jednym razem działa jako podatnik VAT, a innym jako organ władzy. Tak jest i tym razem. To jaki pojazd planujemy sprzedać, w jakich celach nam służył jest tutaj kluczowe.
Tytułowy samochód straży pożarnej. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 14 ustawy o samorządzie gminnym zadania własne gminy obejmują w szczególności sprawy w zakresie porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego. Gmina realizuje te zadania m.in. poprzez jednostkę Ochotniczej Straży Pożarnej (OSP), która to jednostka do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. System ten opiera się na Państwowej Straży Pożarnej, w jego skład wchodzą również OSP, utrzymywane z budżetów jednostek samorządu terytorialnego i dotacji z budżetu państwa. W celu wyposażenia OSP w niezbędny sprzęt JST nabywają jego elementy dla celów prawidłowego funkcjonowania takiej jednostki. Aby zrealizować ten cel, samorząd nieodpłatnie przekazuje do użytkowania na przykład właśnie omawiany pojazd pożarniczy. Sam pojazd wykorzystywany jest w celach ratowniczo-gaśniczych.
Zatem jakie czynności są tutaj realizowane przez gminę?
Brak jest elementów charakterystycznych dla działalności gospodarczej, gmina nie zarabia i nie zamierza zarabiać. Gmina nie nabyła pojazdu w celu jego dalszej odsprzedaży. Nabyła go w celu wyposażenia jednostki OSP w niezbędny sprzęt. Tak aby jednostka ta mogła realizować zlecone jej działania, a Gmina mogła wypełnić ciążące na niej obowiązki wynikające z ustawy o samorządzie gminnym. Nieodpłatne przekazanie, a także cel w jakim jest ono dokonywane wskazują natomiast na działalnie wyłącznie w charakterze organu władzy. W takim celu go nabyła i w takim celu wykorzystywała, w celu niezwiązanym z realizowaną działalnością gospodarczą.
Właśnie z tego powodu sprzedaż takiego pojazdu powinna odbyć się na podstawie zawartej umowy. Gmina pomimo, że generalnie posiada status podatnika VAT w tej sytuacji jednak nie działa jako ten podatnik. Dlatego też nie powinna wystawić faktury, a wartości sprzedaży nie powinna ująć w deklaracji VAT.
Za takim podejściem opowiedział się DKIS w wydanej w czerwcu 2022 r. interpretacji indywidualnej, gdzie wskazano, że „Analiza okoliczności sprawy na tle przywołanych przepisów pozwala stwierdzić, że skoro samochód pożarniczy został nabyty do realizacji zadań własnych gminy, czyli do wykonywania celów, które stanowią działalność publiczno-prawną i Państwa Gminie przy jego nabyciu nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT, to Państwa Gmina sprzedając ww. samochód pożarniczy nie będzie działała dla tej czynności w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy. Sprzedaży przedmiotowego samochodu pożarniczego, wykorzystywanego do wykonywania zadań publicznych nie sposób traktować w kategorii działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Oznacza to, że sprzedaż samochodu pożarniczego nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT”.
Należy mieć na uwadze, że każdy stan faktyczny należy analizować odrębnie, gdyż zmiana jednego z jego elementów może prowadzić do innych wniosków końcowych.
Martyna Archacka
Kancelaria Wyrzykowscy