Obecnie dokonując odliczenia z tytułu zakupów krajowych poprzez korektę deklaracji podatnik podatku VAT może dokonać tego odliczenia poprzez korektę wyłącznie za okres rozliczeniowy, w którym powstało prawo do odliczenia. Najczęściej jest to miesiąc, w którym podatnik otrzymał fakturę (w okresie, w którym powstał obowiązek podatkowy u sprzedawcy, nie wcześniej niż w okresie otrzymania faktury).
W przypadku korekty deklaracji nie ma zastosowania zasada, zgodnie z którą podatnik może dokonać odliczenia w jednym z trzech (podatnicy miesięczni), albo w jednym z dwóch (podatnicy kwartalni) następnych okresów rozliczeniowych. Ta zasada obowiązuje w przypadku odliczeń bieżących. W przypadku niedokonania odliczenia w okresie, w którym powstało prawo, ani w jednym z następnych okresów rozliczeniowych, można dokonać odliczenia wyłącznie na podstawie korekty deklaracji za okres, w którym powstało prawo do odliczenia.
Projektowana zmiana w ustawie o podatku od towarów i usług (w ramach tzw. SLIM VAT 2) przewiduje, że możliwe będzie odliczenie podatku VAT w jednym z kolejnych okresów rozliczeniowych również w przypadku korekty deklaracji podatkowej. Oznacza to, że robiąc korektę podatnik będzie wybierał okres, w którym ujmie podatek naliczony, spośród czterech możliwych (podatnicy miesięczni), albo spośród trzech (podatnicy kwartalni).
Załóżmy taką sytuację: U podatnika powstało prawo do odliczenia podatku VAT w kwocie 8000 zł w styczniu, ale nie ujął faktury zakupu w ewidencji. W deklaracji pierwotnej za styczeń wykazał kwotę podatku do zwrotu mimo nieujęcia tej jednej faktury. Z kolei w lutym powstała u niego zaległość podatkowa w wysokości 8000 zł w wyniku błędnie wystawionej faktury. O całym zajściu podatnik zorientował się w grudniu.
W myśl przepisów obecnie obowiązujących podatnik jest zobowiązany do korekty deklaracji za styczeń (podatek naliczony) i luty (podatek należny). Z racji tego, że w pierwotnej deklaracji wykazał kwotę do zwrotu nie powstała u niego nadpłata, którą mógłby zaliczyć na zaległość podatkową, powstałą w lutym. W związku z korektą deklaracji za luty u podatnika powstanie zaległość podatkowa, od której naliczone zostaną odsetki. Różnica w kwocie zwrotu wykazanej za styczeń zostanie zaliczona na poczet tej zaległości, niemniej jednak w terminie późniejszym, stąd podatnik nie uniknie odsetek.
W myśl nowych przepisów, które są w fazie projektu, podatnik będzie mógł odliczyć podatek VAT w korekcie deklaracji za luty. Oznacza to, że dokona zwiększenia podatku naliczonego o 8000 zł i podatku należnego o 8000 zł w tym samym okresie rozliczeniowym. W tym stanie rzeczy nie wystąpi zaległość, a w konsekwencji również nie wystąpią odsetki.
Jakkolwiek mało prawdopodobny jest taki scenariusz, ażeby podatek naliczony był równy podatkowi należnemu, to jednak można to wykorzystać również w przypadkach gdy wystąpi różnica. Ujęcie kwoty podatku naliczonego w niższej wysokości niż kwoty podatku należnego w korekcie deklaracji za ten sam okres spowoduje zmniejszenie zaległości podatkowej. W przypadku, gdy wartość podatku naliczonego przewyższy wartość podatku należnego zaległość podatkowa nie powstanie.
Zaproponowana zmiana przyczyni się do zmniejszenia liczby korekt deklaracji poprzez możliwą kumulację odliczeń w jednej deklaracji za wybrany okres. W niektórych przypadkach, gdy korekta związana jest również z podatkiem należnym, wybór okresu rozliczeniowego może mieć wpływ na wysokość zaległości podatkowej i odsetek. To zależy jednak od konkretnej sytuacji.
Niniejszy artykuł został przygotowany na podstawie projektu zmian. Projekt ten przewiduje, że w przypadku gdy prawo do odliczenia powstało przed 1 stycznia 2022 r., zastosowanie znajdą przepisy dotychczasowe.
Paweł Czaplicki
Kancelaria Wyrzykowscy