Podstawowa zasada stanowi, że prawo do odliczenia podatku VAT powstaje w rozliczeniu za okres, w którym u sprzedawcy powstał obowiązek podatkowy. Jeżeli mamy do czynienia z nabyciem krajowym towarów i usług albo otrzymaniem całości lub części zapłaty przed nabyciem (zaliczka, przedpłata), dodatkowym warunkiem powstania prawa do odliczenia jest otrzymanie faktury dokumentującej to nabycie lub zapłatę zaliczki/przedpłaty. Prawo do odliczenia powstaje wówczas nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym nabywca otrzymał fakturę.
Prawo do odliczenia podatku VAT powstaje zatem w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy u sprzedawcy, przy czym nie wcześniej niż za okres, w którym nabywca otrzymał fakturę. Samo otrzymanie faktury nie powoduje powstania prawa do odliczenia podatku VAT.
Powyższe jest istotne z punktu widzenia nabywcy, albowiem może się zdarzyć, że otrzyma fakturę zaliczkową, którą ureguluje dopiero po jej otrzymaniu.
Przykład: Podatnik rozlicza VAT miesięcznie. 24 marca podatnik otrzymał fakturę zaliczkową na zamówione towary z terminem płatności 14 dni. Podatnik zapłaci zaliczkę na podstawie tej faktury 4 kwietnia. W tej sytuacji podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku VAT w deklaracji za marzec. Podatnik może odliczyć podatek VAT dopiero w deklaracji za kwiecień, gdyż w kwietniu powstanie obowiązek podatkowy u sprzedawcy.
Zgodnie z zasadą ogólną fakturę dokumentująca otrzymanie zaliczki/przedpłaty wystawia się do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym sprzedawca ją otrzymał. Przepisy nie stoją na przeszkodzie, by faktura została wystawiona przed otrzymaniem zapłaty, przy czym nie może być wystawiona wcześniej niż 60-tego dnia przed jej otrzymaniem. Stanowi o tym art. 106i ust. 7 ustawy o podatku od towarów i usług.
Podsumowując, dokonując odliczenia podatku VAT na podstawie faktury zaliczkowej należy ustalić, czy faktura została zapłacona i w jakim okresie. Dopóki zaliczka nie zostanie zapłacona, mimo otrzymania faktury zaliczkowej, nabywca nie ma na jej podstawie prawa do odliczenia podatku VAT.
Paweł Czaplicki
Kancelaria Wyrzykowscy