W dniu 1 września 2023 roku Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał interpretację podatkową dotyczącą opodatkowania podatkiem VAT usług udostępniania rowerów publicznych i prawa do pełnego odliczenia podatku VAT od wydatków związanych z systemem wypożyczalni rowerów.*
Stan faktyczny interpretacji i stanowisko gminy
Gmina wraz z innymi jednostkami samorządu terytorialnego przystąpiła do realizacji projektu, mającego na celu stworzenie systemu wypożyczalni rowerów publicznych. Projekt został objęty dofinansowaniem w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego. W ramach projektu nabywane były m.in. rowery, stacje rowerowe, stacje naprawy rowerów i aplikacja mobilna służąca do obsługi wypożyczalni. Ustalony został następujący cennik:
- pierwsze 20 minut wynajmu roweru jest bezpłatne;
- pierwsza godzina (od 21. do 60. minuty) kosztuje 1,00 zł brutto;
- druga godzina (od 61. minuty do 120. minuty) kosztuje 3,00 zł brutto;
- trzecia i każda następna rozpoczęta godzina kosztuje 5,00 zł brutto.
W ocenie gminy usługi wypożyczenia rowerów są opodatkowane podatkiem VAT, a od realizacji projektu ma pełne (100%) prawo do odliczenia podatku VAT. W jej ocenie zachodzi związek wyłącznie ze sprzedażą opodatkowaną podatkiem VAT.
Stanowisko organu podatkowego
W ocenie organu podatkowego odpłatne udostępnienie rowerów o łącznym czasie przekraczającym 20 minut ich wypożyczenia, powoduje, że gmina występuje w roli podatnika VAT (nie korzysta z wyłączenia przewidzianego dla organów władzy publicznej), a w konsekwencji czynności te podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT jako odpłatne świadczenie usług. Natomiast nieodpłatne użyczenie rowerów na łączny czas nieprzekraczający 20 minut nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, z uwagi na realizację tych świadczeń nieodpłatnie w ramach władztwa publicznego. Zatem, w ocenie organu podatkowego gmina działa jako organ władzy publicznej wypożyczając rowery do 20 minut (bezpłatnie) oraz jako podatnik VAT wypożyczając rowery powyżej 20 minut (odpłatnie).
Stwierdzenie przez organ podatkowy, że gmina działa w dwojakim charakterze ma swoje przełożenie na prawo do odliczenia. W wydanej interpretacji organ podatkowy stwierdził, że wydatki te mają związek zarówno z działalnością gospodarczą (opodatkowana podatkiem VAT czynność odpłatnego udostępniania rowerów na łączny czas powyżej 20 minut użytkowania), jak i działalnością inną niż działalność gospodarcza, niepodlegającą opodatkowaniu VAT (nieodpłatne udostępnianie rowerów na łączny czas do 20 minut użytkowania). Doprowadziło to organ do wniosku, że gminie przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT prewspółczynnikiem.
Komentarz
Zauważyć należy, że stanowisko organu podatkowego stoi w sprzeczności ze stanowiskiem sądów administracyjnych. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie orzekł, że fakt niepobierania należności za wypożyczenie roweru w czasie nieprzekraczającym 20 minut lub 40 minut w żadnym zakresie nie decyduje o tym, że usługa ta w tym przedziale czasowym nie jest wykonywana w ramach działalności gospodarczej (wyrok NSA z dnia 25 marca 2021 r., I FSK 1342/20). Podobne stanowisko prezentują sądy w innych sprawach. O tym czy dany wydatek jest związany z działalnością gospodarczą czy działalnością inną niż gospodarcza nie można oceniać jedynie przez pryzmat odpłatności. Wielu przedsiębiorców stosuje różne akcje marketingowe – np. „kup 4 produkty, a 2 otrzymasz gratis” albo „pierwsza pożyczka za darmo”. Okoliczność, że dany produkt jest przekazywany za darmo nie wyklucza związku z działalnością gospodarczą. Można założyć, że akcja marketingowa ma na celu zwiększenie sprzedaży poprzez zachęcenie do skorzystania z oferty danego przedsiębiorcy. Stosowanie podobnych promocji przez samorządy niekoniecznie musi oznaczać, że działają w charakterze organów władzy publicznej, szczególnie gdy nie odbiegają od standardów prezentowanych przez innych przedsiębiorców. Fakt udostępnienia rowerów na 20 minut nieodpłatnie może być traktowany również jako walor marketingowy – gmina chce nakłonić klienta do wypróbowania roweru, co może przełożyć się na jego wypożyczenie na dłuższy okres czasu. Jak można jednak wywnioskować z analizy tej interpretacji, jeżeli dana gmina zdecyduje się na pełne odliczenie podatku VAT musi liczyć się z ryzykiem sporu z fiskusem. Warto zabezpieczyć się zatem pozytywną interpretacją podatkową, przy czym decydując się na wniosek o własną interpretację, należy nastawić się również na ścieżkę sądową.
Paweł Czaplicki
Kancelaria Wyrzykowscy
*interpretacja indywidualna DKIS z dnia 1 września 2023 r., 0113-KDIPT1-1.4012.474.2023.2.MSU