Odnośnie opodatkowania rekompensaty podatkiem VAT, która jest przyznawana na pokrycie straty finansowanej wynikającej z prowadzenia działalności w zakresie transportu publicznego sądy wypowiadały się niejednokrotnie. Również w sprawie naszego klienta uzyskaliśmy w tym zakresie pozytywne stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Więcej na temat naszej sprawy pisaliśmy w artykule: „VAT od rekompensaty i odliczanie podatku VAT przez operatora transportu publicznego”, opublikowanym w 2021 roku. W jednej z kolejnych spraw NSA postanowił wstrzymać się z rozstrzygnięciem i skierował pytanie prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej*.
Pytanie prejudycjalne do TSUE
NSA spytał unijny Trybunał, czy odpowiedni przepis Dyrektywy VAT (Dyrektywa 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej) mówiący o podstawie opodatkowania tym podatkiem, należy interpretować w ten sposób że rekompensata, taka jak opisana we wniosku o wydanie interpretacji, wypłacana odrębnemu podmiotowi (operatorowi) przez jednostkę samorządu terytorialnego za świadczenie usług publicznego transportu zbiorowego, wchodzi w zakres podstawy opodatkowania, o którym mowa w tym przepisie.
Sprawa skierowana do TSUE
Przyglądając się bliżej sprawie rozpatrywanej przez NSA można zauważyć okoliczności odróżniające tę sprawę od rozstrzygniętej przez NSA wyrokiem z dnia 22 czerwca 2021 r. I FSK 813/20. Sprawa, w której NSA zwrócił się do TSUE dotyczyła spółki kapitałowej niebędącej podmiotem powiązanym kapitałowo lub osobowo z jednostką samorządu terytorialnego, tzn. spółki niebędącej podmiotem wewnętrznym w rozumieniu Rozporządzenia (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczącego usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 1191/69 i (EWG) nr 1107/70 (Dz.Urz.UE.L. 2007 nr 315, str. 1). Spółka, jako Operator otrzymywałaby rekompensatę od jednostki samorządu terytorialnego, będącej Organizatorem publicznego transportu. Nadto, Spółka osiągałaby przychody ze sprzedaży biletów z tytułu wykonywanych przewozów pasażerskich: międzywojewódzkich, wojewódzkich, powiatowych, powiatowo-gminnych, gminnych. Nie jest to zatem spółka zajmująca się wyłącznie komunikacją miejską, jak to miało miejsce w wielu innych sprawach. Szczegółowe zasady obliczania wysokości wyniku finansowego i sposób wypłaty rekompensaty miały zostać określone w umowie. Ujemny wynik finansowy stanowiłby podstawę do wypłaty rekompensaty.
Spółka zajęła stanowisko, że rekompensata nie stanowi obrotu w rozumieniu przepisów o podatku VAT i nie należy jej opodatkowywać. Zdaniem Spółki rekompensata nie stanowi zapłaty za żadną usługę świadczoną przez Spółkę. Przeciwne zdanie wyraził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w wydanej interpretacji. W jego ocenie rekompensata stanowić będzie dopłatę do ceny świadczonych przez Spółkę usług. Sąd pierwszej instancji przyznał rację Spółce. Sąd uzasadniał swoje stanowisko, między innym tym, iż sam tylko fakt, iż dotacja wpływa na ostateczną cenę świadczenia (co niemal zawsze ma miejsce), nie może być decydujący dla uznania, że taka dotacja powinna zwiększać podstawę opodatkowania. Aby tak się stało, konieczne jest stwierdzenie, iż dotacja ta jest dokonywana w celu sfinansowania konkretnej czynności opodatkowanej (dostawy towarów lub świadczenia usług). Zdaniem Sądu, w tej sprawie wysokość rekompensaty w żaden sposób nie wpływa, czyli nie jest powiązana, z ceną biletu i tak samo cena biletu nie jest ustalana proporcjonalnie do wysokości otrzymanej rekompensaty.
Na skutek skargi kasacyjnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej od powyższego wyroku, Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie postanowił spytać o tę kwestię unijny Trybunał. W wyniku skierowania tej sprawy do TSUE, sądy zaczęły zawieszać postępowania w innych, analogicznych sprawach.** Korzystają bowiem z uprawnienia, jakie daje im prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zgodnie z którym sądy mogą zawiesić postępowanie jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania administracyjnego, sądowoadministracyjnego, sądowego, przed Trybunałem Konstytucyjnym lub Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
*postanowienie NSA z dnia 16 czerwca 2023 r., sygn. akt I FSK 535/20
**postanowienie NSA z dnia 11 lipca 2023 r., sygn. akt I FSK 890/19
Paweł Czaplicki
Kancelaria Wyrzykowscy