Sprawa rozpatrywana przez NSA dotyczyła rozliczenia przez podatnika podatku dochodowego. Podatnik w pierwotnym rozliczeniu uwzględnił ulgę meldunkową, następnie po wskazaniach/sugestiach/poradach pracowników urzędu skarbowego skorygował deklarację wycofując się z zastosowania tej ulgi i dokonał wpłaty podatku, następnie uznał, że jednak ulga mu przysługiwała i wnioskował o zwrot z tego tytułu nadpłaconego podatku. Sprawa dotyczyła zasadności rozpatrzenia wniosku w kontekście przedawnienia zobowiązania podatkowego, przy okazji tej sprawy poruszone zostały przez sąd kwestie „porad” urzędników. Organ odmówił rozpatrzenia wniosku, ze względu na przedawnienie.
Bazując na wyrokach WSA i NSA wynika z nich, że podatnik w swojej argumentacji powoływał się na następujące kwestie:
- Naczelnik urzędu skarbowego wprowadził go „w błąd informując bezpodstawnie, że nie spełnił kryterium zwolnienia z podatku dochodowego w związku ze sprzedażą mieszkania w roku 2010 r. W ten sposób wymusił na nim, w dniu 9 kwietnia 2015 r., złożenie korekty deklaracji podatku dochodowego za rok 2010, a następnie jego zapłatę”;
- „działając pod presją grożących dodatkowych kar, o których informowany był przez pracowników Urzędu Skarbowego, działając w zaufaniu do organu państwa i będąc nieświadomy swych praw, dokonał wpłat do Urzędu Skarbowego na kwotę 52 049 zł”;
- „wpłata na konto Urzędu Skarbowego nastąpiła wskutek ewidentnego naruszenia prawa przez aparat podatkowy. Naruszona została m.in. konstytucyjna zasada zaufania obywatela do działania organów Państwa, zasada legalizmu, naruszone zostały przepisy ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032 ze zm., dalej także "updof" lub "ustawa"). Skarżący spełnił warunki zwolnienia z podatku od sprzedaży mieszkania dokonanej w 2010 roku i wprowadzony w błąd przez urzędników Urzędu Skarbowego. Skarżący oświadczył "z ostrożności procesowej", że wycofuje się od skutków złożonej w 2015 r. korekty deklaracji PIT”;
- „nie można rozumieć autonomii prawa podatkowego tak szeroko, jak rozumie ją organ i, jak zdaje się rozumieć, choć tego wprost nie wskazuje, sąd pierwszej instancji, to jest jako niemożność odwołania się do przepisów innej gałęzi prawa w sytuacji, gdy prawo podatkowe nie reguluje danej kwestii. Zdaniem skarżącego prawo podatkowe nie reguluje skutków sytuacji złożenia deklaracji podatkowej (jej korekty) pod wpływem błędu co do jej treści. W takim przypadku zastosowanie powinna mieć regulacja z art. 84 k.c.”.
Najpierw w sprawie wypowiedział się WSA, który przyznał rację organowi (brak prawa wnioskowania o zwrot nadpłaty z powodu przedawnienia). W kontekście zarzutów podatnika co do „porad” urzędników WSA wskazał natomiast, że jest to nieistotne dla sprawy.
NSA w wyroku nie poświęcił miejsca na analizę zarzutów podatnika co do wprowadzenia go w błąd przez organ podatkowy, nie uznał ich za zasadne, mające jakikolwiek wpływ na sprawę. Przyznał rację organowi podatkowemu w sprawie odmowy rozpatrzenia wniosku o nadpłatę, w związku z przedawnieniem zobowiązania. NSA zwrócił uwagę na to, że wniosek o stwierdzenie nadpłaty nie stanowił oświadczenia o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli z uwagi na błąd co do treści czynności prawnej. Art. 84 KC dotyczy czynności cywilnoprawnych, a nie publicznoprawnych.
Ani WSA, ani NSA nie odniosły się wprost do zarzutów podnoszonych przez podatnika o wprowadzeniu go w błąd. Jednak wniosek z obu wyroków jest taki, że nie należy korzystać z takich „porad” urzędników, nawet jeśli takie konsultacje odbywały się w dobrej wierze. W związku z powyższym, w przypadkach wątpliwości należy je rozwiać wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej czy też wiążącej informacji stawkowej, gdyż tylko takie interpretacje organu podatkowego będą spełniać dla podatnika funkcję ochronną. Oczywiście można korzystać z porad na infolinii podatkowej Krajowej Informacji Skarbowej, należy jednak pamiętać, że i w tym przypadku podatnik nie zyskuje ochrony korzystając z rozwiązania uzyskanego przez infolinię.
Martyna Archacka
Kancelaria Wyrzykowscy