Jedną ze zmian wprowadzonych tzw. „pakietem SLIM VAT 3” jest fakultatywność w zakresie dokonywania korekty rocznej podatku VAT. Zmiana ta dotyczy podatników prowadzących sprzedaż opodatkowaną i zwolnioną, w konsekwencji czego celem odliczenia podatku VAT stosują współczynnik sprzedaży.
Zasada jest taka, że w roku bieżącym stosuje się współczynnik obliczony według wysokości obrotu osiągniętego ze sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej w roku poprzednim. Po zakończeniu tego roku oblicza się współczynnik z uwzględnieniem danych dla zakończonego roku podatkowego.
W przypadku zmiany wysokości współczynnika obliczonego według danych ostatecznych w stosunku do współczynnika wstępnego konieczne było, bez względu na wysokość różnicy w wysokości proporcji, dokonanie korekty w deklaracji podatkowej składanej za styczeń/I kwartał roku następnego.
Przykładowo, współczynnik stosowany w trakcie 2022 roku wynosił 64%, zaś współczynnik obliczony dla zakończonego 2022 roku wyniósł 63%. W tej sytuacji podatnik był zobowiązany do zmniejszenia odliczonego wstępnie podatku VAT.
Ustawodawca wprowadził możliwość rezygnacji z obowiązku korygowania wstępnie odliczonego podatku VAT, która ma zastosowanie po raz pierwszy w 2024 roku, przy dokonywaniu korekty odliczonego podatku VAT za 2023 rok.
Po zmianie podatnik może, ale nie musi dokonywać korekty podatku VAT odliczonego w 2023 r. roku „na bieżąco”, jeżeli wystąpiła u niego jedna z dwóch poniższych sytuacji:
- Różnica między współczynnikiem wstępnym, a ostatecznym nie przekracza 2 punktów procentowych oraz proporcja ostateczna jest mniejsza niż proporcja wstępna (w wyniku korekty jest zatem konieczność zmniejszenia pierwotnie odliczonego podatku VAT) oraz podatek naliczony niepodlegający odliczeniu wynikający z różnicy między proporcjami oraz tzw. korekty wieloletniej nie przekracza 10 000 zł;
- Różnica między współczynnikiem wstępnym, a ostatecznym nie przekracza 2 punktów procentowych oraz proporcja ostateczna jest większa niż proporcja wstępna (w wyniku korekty jest zatem konieczność zwiększenia pierwotnie odliczonego podatku VAT).
Jak wynika z powyższego, jeżeli z obliczenia współczynnika ostatecznego wynika, że ostatecznie zwiększył się zakres prawa do odliczenia w stosunku do odliczenia wstępnego (dokonanego w trakcie roku) to podatnik może nie dokonywać korekty rocznej, jeżeli różnica między współczynnikiem wstępnym, a ostatecznym nie przekracza 2 punktów procentowych. Możliwość rezygnacji z dokonywania korekty nie jest w tej sytuacji obwarowana limitem kwotowym.
W przypadku gdy jednak chodzi o zmniejszenie zakresu prawa do odliczenia –współczynnik ostateczny jest niższy niż wstępny, wówczas oprócz różnicy w wysokości samego współczynnika (nie może przekraczać 2 punktów procentowych), konieczne jest również, ażeby kwota podatku VAT niepodlegająca odliczeniu wskutek różnicy w proporcji nie przekroczyła 10 000 zł. Celem ustalenia, czy limit 10 000 zł nie został przekroczony uwzględnia się sumę kwot podatku naliczonego korygowanego korektą roczną, 5-letnią i 10-letnią.
Podatnicy VAT wykonujący czynności niepodlegające opodatkowaniu (głównie jednostki samorządu terytorialnego) stosują do odliczeń podatku VAT również prewspółczynnik. Istotną informacją dla tych podmiotów jest to, że powyższe zasady nie mają odpowiedniego zastosowania do prewspółczynnika. Ustawodawca wprowadził fakultatywność w zakresie korekty wyłącznie stosunku do współczynnika (proporcja sprzedaży opodatkowanej do sprzedaży ogółem).
Paweł Czaplicki
Kancelaria Wyrzykowscy